Foçalı bir genç kadının, köklerine sahip çıkmaya çağıran içten serzenişlerine tanık olduk geçen gün. “Hepimiz” diyordu. “Haydi, gelin, hepimiz burayı varedip yaşatalım” diye haykırıyordu Foçalılara…
O bir anneydi, çok şeyler geçiyordu gönlünden…
Çocuğunun ve bütün kasabalı çocukların geçmişlerini unutmamaları için, en azından yakın tarihlerinden izler taşıyan bir merkez olmalı diyordu. Foçalıları kendi geçmişlerine sahip çıkmaya çağırırken; kent kimliğine varlıklarıyla damgasını vurmuş, gelmiş geçmiş ve halen de hayatta olan bütün o güzel insanları tekrar aramıza davet ediyordu aslında!
Kara Vicdanlı’yı, Levrek İbo’yu, Deli fenercileri, Kasap Güner’i, Kara Hüseyin’i, Fukare Muharrem’i, Todi’nin İbrahim’i, Kıkıriz Hüseyin’i, Alkol Mustafa’yı, Balıkçı Arif’i, Zübeyde’yi, Karanfilli Doğan’ı, Dana Hüseyin’i, Domuz Nevzat’ı, Kikirizin Erdoğan’ı, Zeki Kasap’ı, Çepiç Hasan’ı, Onpara Memet’i, Berber Nadir,’i Tata Tahir’i, sinemacı Esat Bey’i ve daha nicelerini…
İnsanlarıyla beraber sokaklarını, balıkçı motorlarını, çeşme başı muhabetlerini, mezarlık söylentilerini, düğün bayram adetlerini, anıların dokunduğu bir sürahiyi, tespihi, peşkiri, seccadeyi, kilimi, dibeği, kilidi ve küreği, kapısı ve halısı, sandığı, saati, işlemeli bohçası, gelinliği, güveyliği, sünnetliğiyle, kaftanıyla cepkeniyle insana dair yaşanmışlık kokan bütün hatıra eşyalarını... Anıların, saklandıkları bohçalardan gün yüzüne çıkma zamanının müjdelendiği bir gündü.
Foça Tarihi Merkezi’nin, Foça’nın geçmiş kimliği sayılan eski insanlarının hatıra eşyalarını kayıt altına almak gibi bir amacı var. Sadece eşyaları değil elbet; Foça için yazılıp çizilmiş mektuplar, haritalar, fotoğraflar, resimler, dergi ve kitaplar, eski sararmış makbuz ve faturaların her biri ayrı değer ve önem taşımakta. Mutlaka geçmiş yıllarda da buna benzer çalışmalar yapılmak istenmiş ve bazı nedenlerle sonuca ulaşmamış olabilir. Önemli olan; bugün bu girişimin hayata geçmesi için gerekli çabanın gösterilmesidir.
Günümüz teknolojileri, artık pek çok materyali kayıt altına almakta kolaylıklar sağlıyor. Foçalılar ve Foça dökumanı biriktirenlerin ellerindeki tarihi değeri olan materyalleri illa da merkeze teslim etmeleri gerekmiyor. Getirip göstererek, fotoğraf ve videolarının çekilmelerini sağlamak bile Foça’nın tarihi belleğine çok büyük bir katkı olacaktır.
Bazen içinde yaşadığımız olay ve durumların çok farkında olamayız. Yaşam hızla akıp giderken güncelimizin doğal parçası pek çok şeyi de alıp götürür. Biz sanırız ki; hiçbir şey değişmeden öylece duruyor ve aradığımızda bulacağız, görüp konuşacağız, dokunup hasret gidereceğiz. Heyhaat ki, hiç de öyle değildir hayat!
Dede ve ninelerimize soracağımız ne çok şey vardı, biz soramadan göçüp gittiler bu dünyadan. Nerede o mübadil ninemizin nalınları, kına kaftanı, içliği, kuran kesesi? Ya, dedemizin tozlukları, tütün tabakası, bel kuşağı, zarf fincanı, gümüş tıktıklı bastonu? Kendileri gittiler, eşyaları da oraya buraya dağıldı. “Geçmişime dokunacağım nem kaldı” diye hayıflanmak kaçınılmaz olabiliyor.
“Hadi biz küçüktük aklımız ermiyordu, siz niye düşünmediniz” derse çocuklarınız?
Bir toplumun geçmişinde sahip olduğu değerleri öğrenmenin en iyi yolu; eski hatıraları ve yaşanmışlık öykülerini gün ışığına çıkartmaktan geçer. Manevi değeri biçilmeyen nice eski anı eşyası sandıkların ve odaların bir köşesinde kendi yalnızlıkları içinde öylece durmaktalar. Bu değerlerin sergilenmesini veya kayıt altına alınmasını sağlamak, geçmiş ile gelecek arasındaki bağların perçinlenmesinde önemli rol oynar.
Yaşayan antik bir kent olan Foça’nın gerçek bir müzeye kavuşabilmesi için Çidem Dirim’in proje sorumluluğunu üstlendiği bu girişim, Başkan Gökhan Demirağ’ın startıyla başlamış bulunuyor.
İlgilenenler, sorusu olanlar, paylaşılacak materyali olanlar için: 0 232 812 64 90 numaralı telefonu aramak yeterli olacaktır…
