Aþçý Fok
Nurdan ÇAKIR TEZGÝN
Beþinci Maddenin Sekizinci Fýkrasý, hakikaten fýkra gibi!
GDO Yönetmeliði Resmi Gazete’de yayýnlandý. Ulusal Biyogüvenlik yasa Tasarýsý Bakanlar Kurulu’nda beklerken Resmi Gazete’nin bugünkü nüshasýnda yayýnlanan ‘Gýda ve Yem Amaçlý Genetik Yapýsý Deðiþtirilmiþ Organizmalar Ve Ürünlerinin Ýthalatý, Ýþlenmesi, Ýhracatý, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik’ gündemimize balyoz gibi düþtü .
5.Madde, Fýkra; 8: aynen þöyle;
" (8) GDO'suz ürünlerin etiketinde ürünün GDO'suz olduðuna dair ifadeler bulunamaz."
Ürünlerimizde domuz yaðý yoktur diye yazabiliyorsun, Trans yað yoktur diye de yazabiliyorsun ama; GDO yoktur diye yazamýyorsun!!!
Ne demektir bu? Bu þekilde, Ýnsanlarýn saðlýklý gýda arayýþýnýn önü týkanmýþ olmuyor mu? Elbette organik tarýmýn da çanýna ot týkanmýþ olacak bu yeni yasayla...
GDO Yönetmeliði Resmi Gazete’de yayýnlandý. Üreticileri ve tüketicileri büyük tehdit altýna sokacak yönetmenliði konunun önemi nedeniyle aynen yayýnlýyorum.
26 Ekim 2009 PAZARTESÝ
Resmî Gazete
Sayý : 27388
YÖNETMELÝK
Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýndan
GIDA VE YEM AMAÇLI GENETÝK YAPISI DEÐÝÞTÝRÝLMÝÞ ORGANÝZMALAR VE ÜRÜNLERÝNÝN ÝTHALATI, ÝÞLENMESÝ, ÝHRACATI, KONTROL VE DENETÝMÝNE DAÝR YÖNETMELÝK:
BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar
Amaç
MADDE 1;
– (1) Bu Yönetmeliðin amacý, insan yaþamý ve saðlýðý, hayvan saðlýðý ve refahý, tüketici çýkarlarý ve çevrenin en üst düzeyde korunmasý için genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünleri ile genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünlerini içeren gýda ve yem maddeleri hakkýnda karar verme, iþleme, ithalat, ihracat, izleme, tescil, etiketleme, kontrol ve denetim ile ilgili usul ve esaslarý belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2;
– (1) Bu Yönetmelik;
a) Tohumluklar dýþýndaki genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünleri ile genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünlerini içeren gýda ve yem maddeleri hakkýnda karar verme, iþleme, ithalat, ihracat, izleme, tescil, etiketleme, kontrol ve denetim ile ilgili usul ve esaslarý kapsar.
b) Saðlýk Bakanlýðýnca ruhsat veya izin verilen ürünleri kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3;
– (1) Bu Yönetmelik; 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayýlý Tarým Kanununun 10 uncu maddesi, 7/8/1991 tarihli ve 441 sayýlý Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararname, 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayýlý Gýdalarýn Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun, 29/5/1973 tarihli ve 1734 sayýlý Yem Kanunu ile 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayýlý Ürünlere Ýliþkin Teknik Mevzuatýn Hazýrlanmasýna Dair Kanuna dayanýlarak hazýrlanmýþtýr.
Tanýmlar
MADDE 4;
– (1) Bu Yönetmelikte geçen
a) Ayýrýcý kimlik: Aktarýlan her bir gen için bir kod ve her bir GDO için ise, taþýdýðý genin kodunu da içeren nümerik ve alfa nümerik kodlama sistemini,
b) Bakanlýk: Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýný,
c) GDO: Genetik yapýsý deðiþtirilmiþ organizmayý,
ç) Genetik yapýsý deðiþtirilmiþ organizma: Modern biyoteknoloji kullanýlarak genetik materyali deðiþtirilmiþ olan, insan haricindeki organizmayý,
d) GDO ve ürünleri: GDO, GDO içeren, GDO lardan oluþan, GDO içerdiði hâlde GDO lardan oluþmayan ve/veya kýsmen veya tamamen GDO lardan elde edilen ürünleri,
e) GDO lu gýda: GDO, GDO içeren veya GDO dan üretilen bileþen içeren veya GDO dan üretilen gýda maddelerini,
f) GDO lu ürün: GDO, GDO içeren veya GDO dan üretilen bileþen içeren veya GDO dan üretilen ürünleri,
g) GDO lu yem: GDO, GDO içeren veya GDO dan üretilen bileþen içeren veya GDO dan üretilen yem maddelerini,
ð) GDO suz eþdeðer ürün: Genetik deðiþtirme teknolojisi uygulanmayan eþdeðer gýda veya yemi,
h) Gen sahibi: GDO ve ürünlerinde deðiþtirilmiþ olan gen ya da genlerin patent hakkýný elinde tutaný,
ý) Ýzleme: Bir GDO ve ürününün, biyolojik çeþitlilik, bitki, hayvan ve insan saðlýðý üzerindeki etkilerini belirlemek üzere bir program dâhilinde yürütülen gözlem, analiz ve kontrolleri,
i) Ýzlenebilirlik: GDO ve ürünlerinin, üretim ve daðýtým zinciri boyunca her aþamada geriye dönük takibini, belirlenmesini ve tanýmlanmasýný,
j) KKGM: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüðünü,
k) Komite: Bu Yönetmelikle kuruluþu öngörülen baðýmsýz, bilimsel, teknik risk deðerlendirme komitesini,
l) Risk deðerlendirme: GDO ve ürünlerinin, genetik deðiþiklikten dolayý, insan, hayvan ve bitki saðlýðý, biyolojik çeþitlilik ve çevre üzerinde, doðrudan veya dolaylý, derhal veya gecikmeli sebep olabileceði risklerin ve risk kaynaðýnýn olumsuz etkiye sebep olma potansiyelinin test, analiz, deneme gibi bilimsel yöntemlerle belirlenmesi ve deðerlendirilmesi sürecini,
m) Risk yönetimi: Risk deðerlendirme sonucunda öngörülen ve/veya tahmin edilen olumsuz etkilerin gerçekleþmesini önlemek veya gerçekleþmesi durumunda zararý en az seviyede ve kontrol altýnda tutarak ortadan kaldýrmak, GDO ve ürününün izin verilen amaç ve kurallar dâhilinde kullanýlmasýný ve muamelesini saðlamak amacýyla alýnan önlemleri,
n) TAGEM: Tarýmsal Araþtýrmalar Genel Müdürlüðünü,
o) TÜBÝTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araþtýrma Kurumunu,
ö) TÜGEM: Tarýmsal Üretim ve Geliþtirme Genel Müdürlüðünü,
p) Uzmanlar listesi: GDO ile ilgili çalýþmalara yön verecek Bakanlýk tarafýndan oluþturulan uzman listesini
ifade eder.
ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Genel Hükümler ve Ýzin Koþullarý
Genel hükümler
MADDE 5;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý olan GDO lu gýda ve yemlerin iþleme ve tüketim amacýyla ithali, piyasaya sürülmesi, tescili, ihracatý ve transit geçiþleri yasaktýr. Gümrük idarelerince bu Yönetmelik kapsamýndaki ürünler için GDO ya iliþkin ek bir belge aranmaz.
(2) Ýthal edilen, üretilen veya daðýtýmý yapýlan GDO lu gýda veya yemin çevre, insan veya hayvan saðlýðý açýsýndan olumsuzluðu tespit edildiðinde, gýda veya yem iþletmecisi saðlýðý ve çevreyi korumak amacýyla gerekli tedbirleri almak, Bakanlýðý, diðer ilgili mercileri ve tüketicileri acilen bilgilendirmek ve söz konusu gýda veya yemi, piyasadan geri çekmek zorundadýr.
(3) GDO lu ürünlerin, bebek mamalarý ve bebek formülleri, devam mamalarý ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde kullanýlmasý yasaktýr.
(4) Ýnsan ve hayvan tedavisinde kullanýlan antibiyotiklere karþý direnç genleri içeren GDO ve ürünlerinin ithalatý ve piyasaya sunulmasý yasaktýr.
(5) Bakanlýk, GDO lu gýda ve yemlerin ithalat ve ihracat kapýlarýyla ilgili gerektiðinde düzenleme yapabilir.
(6) Gýda veya yem, GDO lardan biri ya da birkaçýný toplamda en az % 0,9 oranýnda içeriyor ise, GDO lu olarak kabul edilir.
(7) Gýda veya yemin % 0,5 ten fazla izin verilmeyen GDO içermesi halinde ithalatýna, iþlenmesine, nakline, daðýtýmýna ve satýþýna izin verilmez.
(8) GDO suz ürünlerin etiketinde ürünün GDO suz olduðuna dair ifadeler bulunamaz.
(9) Bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda Bakanlýk her türlü düzenlemeyi yapmaya ve tedbiri almaya yetkilidir.
Ýzin koþullarý
MADDE 6;
– (1) Her bir GDO için, bilimsel esaslara göre deðiþtirilmiþ gen ya da genler esas alýnarak bir defaya mahsus olmak üzere Komiteler tarafýndan risk deðerlendirmesi yapýlýr.
(2) Her bir risk deðerlendirmesinin sonucuna göre GDO lu gýda veya yemin çevre, insan veya hayvan saðlýðý ile diðer inceleme konularýnda herhangi bir olumsuzluðun tespit edilmediðine dair bir karar belgesi hazýrlanýr. Karar belgesi en az aþaðýdaki hususlarý içerir:
a) Ýznin geçerlilik süresi,
b) GDO ve ürünlerinin ithalatý için uygulanacak kural ve iþlemler,
c) Kullaným amacý ve kýsýtlamalar,
ç) Risk yönetimi, piyasa denetimi ve gerektiðinde aþamalý üretim planlamasý,
d) Ýzleme ve izlenebilirlik koþullarý,
e) Belgeleme ve etiketleme koþullarý,
f) Ambalajlama, taþýma, muhafaza ve nakil kurallarý,
g) Ýþleme ile atýk ve artýk arýtým ve imha koþullarý,
ð) Güvenlik ve acil durum tedbirleri,
h) Kullaným ile ilgili yýllýk raporlama koþullarý,
ý) Devir ve/veya kullandýrmaya iliþkin koþullarý,
i) Tedarik ve amaca göre kullaným ve iþleme koþullarý.
(3) Bakanlýk onaydan önce, GDO ile ilgili Komite kararýný kamuoyunun görüþlerine açabilir.
(4) Komitenin kararý, Bakanlýk onayýndan sonra yürürlüðe girer.
(5) Bakanlýk, izin verilen GDO ve diðer GDO larla ilgili bilgileri Bakanlýk internet sitesinde yayýmlar.
(6) Ýzin verilen GDO ve ürünlerinin kayýt altýna alýnmasý ve ürünün her aþamada takibinin saðlanmasý amacýyla, GDO ve ürünlerini ithal edenler, iþleyenler ve piyasaya sunanlar Bakanlýða beyanda bulunmak, GDO ve ürünlerini GDO içerdiðine dair belgeler eþliðinde nakletmek, taþýmak ve etiketleme kurallarýný uygulamakla yükümlüdür.
(7) Ýzin, karar belgesinde belirtilen koþullarýn ihlali veya olasý zarar ve risklerle ilgili yeni bilimsel bilgilerin edinilmesi, kullaným sonucunda olumsuz sonuçlarýn ortaya çýkmasý durumunda, Bakanlýkça iptal edilir. Ýzni iptal edilen GDO ve ürünleri toplatýlýr ve imha edilir.
(8) Karar belgesinde belirtilen hususlara uyulmamasý hâlinde izin iptal edilir. Ýznin iptal gerekçesine göre idari yaptýrýmlar uygulanýr.
(9) GDO lu ürünler, izin verilen amaçlar dýþýnda kullanýlamaz.
(10) Gen sahibi, GDO ve ürünleriyle ilgili olarak yeni bir risk ya da risk þüphesini öðrendiði takdirde durumu derhal Bakanlýða rapor etmek ve tedbir almakla yükümlüdür.
(11) Gen sahibi, aldýðý izne konu olan GDO ve ürünlerinin satýþý ve daðýtýmý sýrasýnda taþýma, depolama, iþleme ve ambalajlama gibi iþlemlere iliþkin güvenlik kurallarý ve tedbirler hakkýnda alýcýlarý bilgilendirmekle yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Komite, Baþvuru ve Çalýþma Gruplarý
Komite
MADDE 7;
– (1) Bakanlýk tarafýndan GDO ile ilgili bilimsel ve teknik verileri araþtýracak, yorumlayacak ve görüþ oluþturacak, görev süreleri iki yýl olan uzmanlar listesi teþkil edilir. Uzmanlar listesi, Bakanlýk TAGEM, TÜGEM, KKGM birimlerinden temsilciler ile üniversiteler, TÜBÝTAK ve araþtýrma enstitülerinde görevli konu ile ilgili uzman veya öðretim üyelerinden oluþur. Uzmanlar listesinden Bakanlýk tarafýndan belirlenecek on bir üyeden oluþacak bir komite her bir baþvuru için ayrýca oluþturulur.
(2) Komitenin sekretaryasý TAGEM tarafýndan yürütülür. Komite TAGEM in daveti üzerine toplanýr.
(3) Komite en az dokuz üye ile toplanýr. Komite her baþvuru için bir baþkan seçer. Kararlar üye tam sayýsýnýn salt çoðunluðu ile alýnýr. Lehte ve aleyhteki kararlarýn gerekçeleri sahipleri tarafýndan yazýlýp imzalanarak, karar ekinde yer almak üzere baþkana teslim edilir.
(4) Komite, baþvurularý toplantýnýn ilk gününden baþlamak üzere doksan gün içinde karara baðlamak zorundadýr. Ek bilgi ve belge istendiðinde bu süre durdurulur. Komite tarafýndan ek bilgi ve belgenin talep edilmesi durumunda ek bilgi ve belgenin en fazla otuz gün içerisinde tamamlanmasý zorunludur.
(5) Komitenin baþvuruyu reddetmesi durumunda ayný ürün için ret tarihinden itibaren bir yýl dolmadan ve yeni bilimsel veri ve bulgular sunulmadan yeniden baþvuru yapýlamaz.
(6) Komiteye sunulan bilgilerin üçüncü þahýslarla veya kamuoyuyla paylaþýlmasý, baþvuru sahibinin talebi dikkate alýnarak Komitenin iznine tabidir.
(7) Komite, her türlü iþ ve iþlemlerinde Bakanlýða karþý sorumludur.
Komitenin görev ve yetkileri
MADDE 8;
– (1) Komitenin görev, yetki ve yükümlülükleri aþaðýda belirtilmiþtir:
a) Yapýlan baþvurularla ilgili deðerlendirmeler yapmak, hazýrlanan raporu Bakanlýða sunmak,
b) Yapýlan bir baþvuru ile ilgili olarak iþlem sürecinde Bakanlýk izni olmadan herhangi bir açýklama yapmamak, bilgi ve belge vermemek,
c) Ýhtiyaç duymasý hâlinde uzmanlar listesinden danýþma amacýyla uzmanlardan bir veya birkaçýný, en çok iki defa olmak kaydýyla toplantýlara davet etmek.
Baþvuru
MADDE 9;
– (1) GDO lu ürünün Komite tarafýndan ilk deðerlendirilmesinin yapýlmasý amacýyla gen sahibi, aþaðýdaki bilgi ve belgelerle Bakanlýða baþvuruda bulunmak zorundadýr.
a) GDO nun yapýsýnda deðiþikliðe neden olan gen veya genlerle ilgili bilgi ve belgeler,
b) GDO nun tespitinde kullanýlacak yöntem ve referans materyal ile tespit için yapýlacak iþ ve iþlemleri kolaylaþtýracak her türlü bilgi, belge ve destekleyici doküman,
c) Ayýrýcý kimlik bilgileri,
ç) GDO ile ilgili risk deðerlendirmeye esas bilgi ve bilimsel çalýþma sonuçlarý,
d) Kullaným amacý ve kýsýtlamalarla ilgili talep ve bu talebi destekleyen bilgi ve belgeler,
e) Kullaným ve üretim koþullarýný açýklayan bilgi ve belgeler,
f) Risk yönetimi, otokontrol ve üretim planlamasý ile ilgili bilgi ve belgeler,
g) Ýzleme ve izlenebilirlik koþullarýnýn nasýl olacaðýný açýklayýcý bilgi ve belgeler,
ð) Ýþleme sonucu atýk ve artýklarýn arýtým ve imha koþullarýný açýklayýcý bilgi ve belgeler,
h) Güvenlik ve acil durum tedbir planý ve uygulamalarý ile ilgili açýklayýcý bilgi ve belgeler,
ý) Devir veya kullandýrmaya müsaade edilip edilmeyeceði, müsaade edilmesi durumunda uyulmasý öngörülen þartlar,
i) Baþvuru yapýlan GDO lu gýda veya yemin taþýma, muhafaza ve nakil koþullarý,
j) Baþvuru yapýlan gen veya genlerin, geliþtirilmiþ olduklarý ülkede baþvuru yýlýndan en az üç yýl öncesinde tescil edildiðini, piyasada satýþýnýn serbest olduðunu gösterir bilgi ve yetkili mercilerden alýnmýþ onaylý belgeler,
k) Çeþidin baþta tescil edildiði ülke olmak üzere ilgili mevzuatýn uygulanmakta olduðu ülkelerde de ticari olarak üretildiðini gösterir bilgi ve yetkili mercilerden alýnmýþ onaylý belgeler,
l) Türkiye flora ve faunasý için potansiyel bir tehlike oluþturmasýný engellemek üzere GDO nun Türkiye’de yakýn akraba ve yabanileri olan türlere ait olmadýðýný gösterir bilgi ve belgeler.
(2) Komite, gerek gördüðü durumlarda ek bilgi ve belgeler de isteyebilir.
(3) Komite tarafýndan istenilen belge ve bilgilerin süresi içinde temin edilmemesi durumunda baþvuru reddedilir.
(4) Yapýlan bir baþvurunun sonucu diðer baþvurular için emsal teþkil etmez. Yapýlan bir baþvuruya verilen izin baþvurulan ve takip eden ithalatlar için geçerlidir. Ancak, ithalatýn gerçekleþtirilebilmesi için ilgili diðer mevzuat hükümlerinin de yerine getirilmesi zorunludur.
Çalýþma gruplarý
MADDE 10;
– (1) Aþaðýdaki konularda çalýþma yapmak üzere; uzmanlar listesinden oluþan, üye sayýsý ve çalýþma süresi TAGEM tarafýndan belirlenen çalýþma gruplarý kurulabilir:
a) Uluslararasý geliþmeleri izleyerek ülkenin GDO ve ürünleriyle ilgili politika ve stratejileri için önerilerde bulunmak,
b) Hassas tüketici gruplarý için GDO ve ürünleriyle ilgili deðerlendirmeler yaparak tavsiyelerde bulunmak,
c) Uluslararasý kullanýmda bulunan GDO ve ürünleriyle ilgili deðerlendirmeler yaparak Bakanlýða önerilerde bulunmak,
ç) GDO çalýþmasý yapýlmýþ ve üretime sunulmuþ riskli ürünleri belirleyerek ilgili kurumlarý bilgilendirmek,
d) Biyogüvenlikle ilgili yakýn, orta ve uzun vadeli risk senaryolarý hazýrlamak ve bunlarla ilgili çözüm önerileri sunmak,
e) Ülke ihtiyaçlarý dikkate alýnarak, özellikle acil durum tedbirleri ile ilgili önerilerde bulunmak.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GDO lu Ürünlerin Ýthalatý, Ýþlenmesi ve Depolanmasý, Ýhracatý, Etiketlenmesi,
Ýzleme ve Ýzlenebilirlik, Denetim ve Kontrolü
Ýthalat
MADDE 11;
– (1) Komite tarafýndan deðerlendirilmesi yapýlarak Karar belgesinde ithalatý uygun görülmüþ GDO ve ürünlerinin ithalatýnda aþaðýdaki hususlar dikkate alýnýr:
a) GDO ve ürünlerinin üretildiði ülkenin yetkili otoritesinden parti numarasý, miktarý ve GDO çeþidini belirten belge aranýr.
b) Ürünün üretildiði ülke dýþýnda baþka bir ülkeden yüklenmesi durumunda üretici ülkenin vermiþ olduðu belgeyle beraber yüklendiði ülkenin yetkili otoritesince düzenlenmiþ, parti numarasý, miktarý ve GDO çeþidini belirten belge aranýr.
c) Bakanlýk, kontrol ve denetim amaçlý analizler yapabilir.
ç) Yapýlacak analizlerin sýklýðý, risk esasýna göre Bakanlýkça belirlenir.
(2) GDO riski taþýyan ancak, GDO suz ürün olduðu taahhüt edilen ürünlerin ithalatýnda aþaðýdaki esaslar uygulanýr:
a) Ýthalatta, GDO riski taþýmasý nedeniyle analize tabi tutulacak ürünler ve bunlarýn sýklýklarý Bakanlýk onayý ile belirlenir. Gerektiðinde yine Bakanlýk onayý ile güncellenir.
b) Belirlenen analiz sýklýklarýna göre ürünlerin analizi yaptýrýlýr. Analiz sonucunun uygun olmasý durumunda söz konusu ürünlerin ülkeye giriþine izin verilir.
c) Yapýlan analiz sonucunda GDO lu olduðu tespit edilen ürünün ülkeye giriþine izin verilmez. Söz konusu ithalatçý ve ihracatçý firma ve ülke risk listesine alýnýr.
(3) Tespit ve kontrol iþlemleri için istenecek her türlü analiz yöntemi ve analizlerde kullanýlan özel ürünler de dâhil, bilgi, belge, ürün ve malzemeyi temin etmekle ithalatçý yükümlüdür.
GDO lu ürünlerin iþlenmesi ve depolanmasý
MADDE 12;
– (1) Ýthal edilen GDO ve ürünlerinin gýda veya yem maddelerinin üretiminde kullanýlabilmesi için bu ürünlerin izin, ruhsat ve tescil baþvurularýnda gýda veya yem iþletmecisi, gýda veya yem mevzuatýnda belirtilenlere ilave olarak aþaðýda belirtilen þartlarý saðlamak zorundadýr:
a) Hammadde olarak kullanmak üzere temin ettiði GDO ve ürünleri ile ilgili aþaðýdaki bilgi ve belgeleri bir ay içerisinde Bakanlýða vermek;
1) Ürünü kimden, ne miktarda temin ettiði ile ilgili bilgiler,
2) Bu ürünlerin ne amaçla kullanýlacaðý,
3) Etiket ve/veya GDO ve ürünlerinin beraberinde taþýnmasý zorunlu belgelerin sureti.
b) GDO suz gýda veya yem, GDO lu gýda veya yemin iþlendiði hattan farklý bir hatta üretilmeli ve depolanmalýdýr. Ayný üretim hattýnýn kullanýlmasý durumunda, üretim hattýnda gerekli temizliði yapmak,
c) Ýþleme sonrasý risklerin öngörülmesi hâlinde acil tedbir planlarý, muhafaza ve nakil koþullarýyla ilgili ek tedbirleri Bakanlýða bildirmek,
ç) Atýk ve artýklarýn güvenli arýtým ve imha koþullarýný belirleyerek Bakanlýða bildirmek.
GDO lu ürünlerin ihracatý
MADDE 13;
– (1) Ýhracatta alýcý ülkenin talebi doðrultusunda iþlem yapýlýr. Alýcý ülkenin GDO ile ilgili talebinin olmamasý durumunda genel ihracat mevzuatýna göre iþlemler gerçekleþtirilir.
Gýdalarýn etiketlenmesi
MADDE 14;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre izin verilen GDO lu gýdalarýn % 0,9 un üzerinde GDO içermesi hâlinde, 16/11/1997 tarihli ve 23172 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Türk Gýda Kodeksi Yönetmeliðinde yer alan gerekliliklere ilave olarak aþaðýdaki hususlar çerçevesinde etiketlenmeleri zorunludur.
a) GDO lu gýdanýn tek bileþenden oluþmasý durumunda “genetik olarak deðiþtirilmiþtir” veya ürün ismi ya da hammaddenin ismi “genetik olarak deðiþtirilmiþ ...........’den üretilmiþtir” ifadesi ile birlikte etiket üzerinde yer almak zorundadýr.
b) GDO lu gýdanýn birden fazla bileþen ihtiva etmesi durumunda, ürün ismi ya da bileþen ismi, “genetik olarak deðiþtirilmiþ ..........” veya “genetik olarak deðiþtirilmiþ ….......’den üretilmiþtir” ifadeleri ile birlikte bileþen listesinde söz konusu bileþenden hemen sonra gelecek þekilde parantez içerisinde yer almak zorunda olup, parantez içindeki ifade diðer bileþenlerle ayný karakter büyüklüðünde olmalýdýr.
c) GDO lu dökme gýdalarýn beraberinde, etiket bilgilerini içeren belge bulundurulmak zorundadýr.
ç) Yukarýda belirtilen etiketleme gerekliliklerinin yaný sýra, GDO lu gýdalarýn GDO suz eþdeðer ürünlerden; bileþimi, beslenme etkileri veya beslenme deðeri, kullaným amacý açýsýndan farklýlýk gösterdiði durumlarda, bu hususlar etiket üzerinde belirtilmelidir. Besin bileþeninde farklýlýk gösteren GDO lu gýdalarda, beslenme etiketlemesi yapýlmasý zorunludur.
d) GDO lu gýdalarýn GDO suz eþdeðer ürünlerden farklý olmasý durumunda, tüketilmesi sonucunda saðlýk riski oluþturabilecek tüketici gruplarýna ait uyarýlarýn etiket üzerinde belirtilmesi zorunludur.
e) GDO kullanýlarak elde edilen gýdanýn GDO suz eþdeðerinin olmamasý durumunda, söz konusu ürünün doðasý ve özelliklerine ait bilgilerin Türk Gýda Kodeksinde belirtilen hükümlere uygun olarak etiket üzerinde belirtilmesi zorunludur.
Yemlerin etiketlenmesi
MADDE 15;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre, yem veya yemlik madde olarak kullanýmýna izin verilen GDO lu yemlerin % 0,9 un üzerinde GDO içermesi hâlinde, yem mevzuatýnda yer alan etiket gerekliliklerine ilave olarak aþaðýdaki þekilde etiketlenmesi zorunludur.
a) GDO lu yemin özel adýnýn yanýnda parantez içinde “genetik olarak deðiþtirilmiþ ………” ifadesi bulunmalýdýr. Bu ifade yem bileþen listesi altýnda dip not olarak da yer alabilir. Bu durumda yazý karakter büyüklüðünün listede belirtilen ürünlerin karakter büyüklüðünden az olmamasý gerekir.
b) GDO dan elde edilen yemin adýnýn yanýnda parantez içinde “genetik olarak deðiþtirilmiþ ………’den elde edilmiþtir” ifadesi yer almalýdýr. Bu ifade yem bileþen listesi altýnda dip not olarak da yer alabilir. Bu durumda yazý karakter büyüklüðünün listede belirtilen ürünlerin karakter büyüklüðünden az olmamasý gerekir.
c) GDO lu dökme yemlerin beraberinde, etiket bilgilerini içeren belge bulundurulmak zorundadýr.
ç) GDO lu yemin GDO suz eþdeðerinden farklý olmasý hâlinde bileþiminin, besleme özelliklerinin, kullaným amacýnýn, belirli hayvan türü ya da kategorisi için yapýlan saðlýk beyanlarýnýn etiket üzerinde bulundurulmasý zorunludur.
d) GDO lu yemin GDO suz eþdeðeri yok ise, o yemin yapýsý ve karakteristikleri ile ilgili uygun bilgilerin etiket üzerinde bulundurulmasý zorunludur.
Ýzleme ve izlenebilirlik
MADDE 16;
– (1) GDO ve ürünlerini ithal veya ihraç eden, iþleyen, depolayan, daðýtan ve tüketime sunanlar, son tüketiciye ulaþýncaya kadar olan süreçte gerekli kayýtlarý tutmak ve izlenebilirliði saðlamak, ayýrýcý kimlik numarasý ile ilgili tüm bilgi ve belgeleri ürün ile birlikte bulundurmak zorundadýr.
(2) GDO ve ürünlerini ithal veya ihraç eden, iþleyen, depolayan, daðýtan ve tüketime sunanlarýn, ürünlerle ilgili bilgi ve belgeleri yirmi yýl saklamasý ve bu belgelerle ilgili bir kayýt sistemine sahip olmasý zorunludur.
(3) GDO ve ürünleri ile ilgili olarak karar belgesinde belirtilen koþullara uyulup uyulmadýðý Bakanlýk tarafýndan görevlendirilen birimler tarafýndan izlenir. Þikâyet durumunda Bakanlýk tarafýndan görevlendirilen birimler bu Yönetmelik hükümleri ile birlikte ilgili mevzuata göre iþlem yapar.
Denetim ve kontrol
MADDE 17;
– (1) GDO ve ürünlerinin denetim ve kontrolleri bu Yönetmelik hükümleri ile birlikte ilgili mevzuata göre yapýlýr.
BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Çeþitli ve Son Hükümler
Numune alma ve analiz
MADDE 18;
– (1) GDO lu gýda ve yemin numune alma ve laboratuvar analizleri ile ilgili usul ve esaslar Bakanlýkça belirlenir.
Ýdari Yaptýrýmlar
MADDE 19;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý hareket edenler hakkýnda;
a) 4703 sayýlý Kanunun 11 inci ve 12 nci maddeleri,
b) 5179 sayýlý Kanunun 29 uncu maddesi,
c) 1734 sayýlý Kanunun 12 nci, 13 üncü, 14 üncü maddeleri
uyarýnca iþlem tesis edilir.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.
Yürütme
MADDE 21;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarým ve Köyiþleri Bakaný yürütür.
Aþçý Fok
Nurdan ÇAKIR TEZGÝN
www.ascifok.com
GDO Yönetmeliði Resmi Gazete’de yayýnlandý. Ulusal Biyogüvenlik yasa Tasarýsý Bakanlar Kurulu’nda beklerken Resmi Gazete’nin bugünkü nüshasýnda yayýnlanan ‘Gýda ve Yem Amaçlý Genetik Yapýsý Deðiþtirilmiþ Organizmalar Ve Ürünlerinin Ýthalatý, Ýþlenmesi, Ýhracatý, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik’ gündemimize balyoz gibi düþtü .
5.Madde, Fýkra; 8: aynen þöyle;
" (8) GDO'suz ürünlerin etiketinde ürünün GDO'suz olduðuna dair ifadeler bulunamaz."
Ürünlerimizde domuz yaðý yoktur diye yazabiliyorsun, Trans yað yoktur diye de yazabiliyorsun ama; GDO yoktur diye yazamýyorsun!!!
Ne demektir bu? Bu þekilde, Ýnsanlarýn saðlýklý gýda arayýþýnýn önü týkanmýþ olmuyor mu? Elbette organik tarýmýn da çanýna ot týkanmýþ olacak bu yeni yasayla...
GDO Yönetmeliði Resmi Gazete’de yayýnlandý. Üreticileri ve tüketicileri büyük tehdit altýna sokacak yönetmenliði konunun önemi nedeniyle aynen yayýnlýyorum.
26 Ekim 2009 PAZARTESÝ
Resmî Gazete
Sayý : 27388
YÖNETMELÝK
Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýndan
GIDA VE YEM AMAÇLI GENETÝK YAPISI DEÐÝÞTÝRÝLMÝÞ ORGANÝZMALAR VE ÜRÜNLERÝNÝN ÝTHALATI, ÝÞLENMESÝ, ÝHRACATI, KONTROL VE DENETÝMÝNE DAÝR YÖNETMELÝK:
BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar
Amaç
MADDE 1;
– (1) Bu Yönetmeliðin amacý, insan yaþamý ve saðlýðý, hayvan saðlýðý ve refahý, tüketici çýkarlarý ve çevrenin en üst düzeyde korunmasý için genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünleri ile genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünlerini içeren gýda ve yem maddeleri hakkýnda karar verme, iþleme, ithalat, ihracat, izleme, tescil, etiketleme, kontrol ve denetim ile ilgili usul ve esaslarý belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2;
– (1) Bu Yönetmelik;
a) Tohumluklar dýþýndaki genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünleri ile genetiði deðiþtirilmiþ organizma ve ürünlerini içeren gýda ve yem maddeleri hakkýnda karar verme, iþleme, ithalat, ihracat, izleme, tescil, etiketleme, kontrol ve denetim ile ilgili usul ve esaslarý kapsar.
b) Saðlýk Bakanlýðýnca ruhsat veya izin verilen ürünleri kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3;
– (1) Bu Yönetmelik; 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayýlý Tarým Kanununun 10 uncu maddesi, 7/8/1991 tarihli ve 441 sayýlý Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararname, 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayýlý Gýdalarýn Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulü Hakkýnda Kanun, 29/5/1973 tarihli ve 1734 sayýlý Yem Kanunu ile 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayýlý Ürünlere Ýliþkin Teknik Mevzuatýn Hazýrlanmasýna Dair Kanuna dayanýlarak hazýrlanmýþtýr.
Tanýmlar
MADDE 4;
– (1) Bu Yönetmelikte geçen
a) Ayýrýcý kimlik: Aktarýlan her bir gen için bir kod ve her bir GDO için ise, taþýdýðý genin kodunu da içeren nümerik ve alfa nümerik kodlama sistemini,
b) Bakanlýk: Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýný,
c) GDO: Genetik yapýsý deðiþtirilmiþ organizmayý,
ç) Genetik yapýsý deðiþtirilmiþ organizma: Modern biyoteknoloji kullanýlarak genetik materyali deðiþtirilmiþ olan, insan haricindeki organizmayý,
d) GDO ve ürünleri: GDO, GDO içeren, GDO lardan oluþan, GDO içerdiði hâlde GDO lardan oluþmayan ve/veya kýsmen veya tamamen GDO lardan elde edilen ürünleri,
e) GDO lu gýda: GDO, GDO içeren veya GDO dan üretilen bileþen içeren veya GDO dan üretilen gýda maddelerini,
f) GDO lu ürün: GDO, GDO içeren veya GDO dan üretilen bileþen içeren veya GDO dan üretilen ürünleri,
g) GDO lu yem: GDO, GDO içeren veya GDO dan üretilen bileþen içeren veya GDO dan üretilen yem maddelerini,
ð) GDO suz eþdeðer ürün: Genetik deðiþtirme teknolojisi uygulanmayan eþdeðer gýda veya yemi,
h) Gen sahibi: GDO ve ürünlerinde deðiþtirilmiþ olan gen ya da genlerin patent hakkýný elinde tutaný,
ý) Ýzleme: Bir GDO ve ürününün, biyolojik çeþitlilik, bitki, hayvan ve insan saðlýðý üzerindeki etkilerini belirlemek üzere bir program dâhilinde yürütülen gözlem, analiz ve kontrolleri,
i) Ýzlenebilirlik: GDO ve ürünlerinin, üretim ve daðýtým zinciri boyunca her aþamada geriye dönük takibini, belirlenmesini ve tanýmlanmasýný,
j) KKGM: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüðünü,
k) Komite: Bu Yönetmelikle kuruluþu öngörülen baðýmsýz, bilimsel, teknik risk deðerlendirme komitesini,
l) Risk deðerlendirme: GDO ve ürünlerinin, genetik deðiþiklikten dolayý, insan, hayvan ve bitki saðlýðý, biyolojik çeþitlilik ve çevre üzerinde, doðrudan veya dolaylý, derhal veya gecikmeli sebep olabileceði risklerin ve risk kaynaðýnýn olumsuz etkiye sebep olma potansiyelinin test, analiz, deneme gibi bilimsel yöntemlerle belirlenmesi ve deðerlendirilmesi sürecini,
m) Risk yönetimi: Risk deðerlendirme sonucunda öngörülen ve/veya tahmin edilen olumsuz etkilerin gerçekleþmesini önlemek veya gerçekleþmesi durumunda zararý en az seviyede ve kontrol altýnda tutarak ortadan kaldýrmak, GDO ve ürününün izin verilen amaç ve kurallar dâhilinde kullanýlmasýný ve muamelesini saðlamak amacýyla alýnan önlemleri,
n) TAGEM: Tarýmsal Araþtýrmalar Genel Müdürlüðünü,
o) TÜBÝTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araþtýrma Kurumunu,
ö) TÜGEM: Tarýmsal Üretim ve Geliþtirme Genel Müdürlüðünü,
p) Uzmanlar listesi: GDO ile ilgili çalýþmalara yön verecek Bakanlýk tarafýndan oluþturulan uzman listesini
ifade eder.
ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Genel Hükümler ve Ýzin Koþullarý
Genel hükümler
MADDE 5;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý olan GDO lu gýda ve yemlerin iþleme ve tüketim amacýyla ithali, piyasaya sürülmesi, tescili, ihracatý ve transit geçiþleri yasaktýr. Gümrük idarelerince bu Yönetmelik kapsamýndaki ürünler için GDO ya iliþkin ek bir belge aranmaz.
(2) Ýthal edilen, üretilen veya daðýtýmý yapýlan GDO lu gýda veya yemin çevre, insan veya hayvan saðlýðý açýsýndan olumsuzluðu tespit edildiðinde, gýda veya yem iþletmecisi saðlýðý ve çevreyi korumak amacýyla gerekli tedbirleri almak, Bakanlýðý, diðer ilgili mercileri ve tüketicileri acilen bilgilendirmek ve söz konusu gýda veya yemi, piyasadan geri çekmek zorundadýr.
(3) GDO lu ürünlerin, bebek mamalarý ve bebek formülleri, devam mamalarý ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde kullanýlmasý yasaktýr.
(4) Ýnsan ve hayvan tedavisinde kullanýlan antibiyotiklere karþý direnç genleri içeren GDO ve ürünlerinin ithalatý ve piyasaya sunulmasý yasaktýr.
(5) Bakanlýk, GDO lu gýda ve yemlerin ithalat ve ihracat kapýlarýyla ilgili gerektiðinde düzenleme yapabilir.
(6) Gýda veya yem, GDO lardan biri ya da birkaçýný toplamda en az % 0,9 oranýnda içeriyor ise, GDO lu olarak kabul edilir.
(7) Gýda veya yemin % 0,5 ten fazla izin verilmeyen GDO içermesi halinde ithalatýna, iþlenmesine, nakline, daðýtýmýna ve satýþýna izin verilmez.
(8) GDO suz ürünlerin etiketinde ürünün GDO suz olduðuna dair ifadeler bulunamaz.
(9) Bu Yönetmelikte yer almayan hususlarda Bakanlýk her türlü düzenlemeyi yapmaya ve tedbiri almaya yetkilidir.
Ýzin koþullarý
MADDE 6;
– (1) Her bir GDO için, bilimsel esaslara göre deðiþtirilmiþ gen ya da genler esas alýnarak bir defaya mahsus olmak üzere Komiteler tarafýndan risk deðerlendirmesi yapýlýr.
(2) Her bir risk deðerlendirmesinin sonucuna göre GDO lu gýda veya yemin çevre, insan veya hayvan saðlýðý ile diðer inceleme konularýnda herhangi bir olumsuzluðun tespit edilmediðine dair bir karar belgesi hazýrlanýr. Karar belgesi en az aþaðýdaki hususlarý içerir:
a) Ýznin geçerlilik süresi,
b) GDO ve ürünlerinin ithalatý için uygulanacak kural ve iþlemler,
c) Kullaným amacý ve kýsýtlamalar,
ç) Risk yönetimi, piyasa denetimi ve gerektiðinde aþamalý üretim planlamasý,
d) Ýzleme ve izlenebilirlik koþullarý,
e) Belgeleme ve etiketleme koþullarý,
f) Ambalajlama, taþýma, muhafaza ve nakil kurallarý,
g) Ýþleme ile atýk ve artýk arýtým ve imha koþullarý,
ð) Güvenlik ve acil durum tedbirleri,
h) Kullaným ile ilgili yýllýk raporlama koþullarý,
ý) Devir ve/veya kullandýrmaya iliþkin koþullarý,
i) Tedarik ve amaca göre kullaným ve iþleme koþullarý.
(3) Bakanlýk onaydan önce, GDO ile ilgili Komite kararýný kamuoyunun görüþlerine açabilir.
(4) Komitenin kararý, Bakanlýk onayýndan sonra yürürlüðe girer.
(5) Bakanlýk, izin verilen GDO ve diðer GDO larla ilgili bilgileri Bakanlýk internet sitesinde yayýmlar.
(6) Ýzin verilen GDO ve ürünlerinin kayýt altýna alýnmasý ve ürünün her aþamada takibinin saðlanmasý amacýyla, GDO ve ürünlerini ithal edenler, iþleyenler ve piyasaya sunanlar Bakanlýða beyanda bulunmak, GDO ve ürünlerini GDO içerdiðine dair belgeler eþliðinde nakletmek, taþýmak ve etiketleme kurallarýný uygulamakla yükümlüdür.
(7) Ýzin, karar belgesinde belirtilen koþullarýn ihlali veya olasý zarar ve risklerle ilgili yeni bilimsel bilgilerin edinilmesi, kullaným sonucunda olumsuz sonuçlarýn ortaya çýkmasý durumunda, Bakanlýkça iptal edilir. Ýzni iptal edilen GDO ve ürünleri toplatýlýr ve imha edilir.
(8) Karar belgesinde belirtilen hususlara uyulmamasý hâlinde izin iptal edilir. Ýznin iptal gerekçesine göre idari yaptýrýmlar uygulanýr.
(9) GDO lu ürünler, izin verilen amaçlar dýþýnda kullanýlamaz.
(10) Gen sahibi, GDO ve ürünleriyle ilgili olarak yeni bir risk ya da risk þüphesini öðrendiði takdirde durumu derhal Bakanlýða rapor etmek ve tedbir almakla yükümlüdür.
(11) Gen sahibi, aldýðý izne konu olan GDO ve ürünlerinin satýþý ve daðýtýmý sýrasýnda taþýma, depolama, iþleme ve ambalajlama gibi iþlemlere iliþkin güvenlik kurallarý ve tedbirler hakkýnda alýcýlarý bilgilendirmekle yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Komite, Baþvuru ve Çalýþma Gruplarý
Komite
MADDE 7;
– (1) Bakanlýk tarafýndan GDO ile ilgili bilimsel ve teknik verileri araþtýracak, yorumlayacak ve görüþ oluþturacak, görev süreleri iki yýl olan uzmanlar listesi teþkil edilir. Uzmanlar listesi, Bakanlýk TAGEM, TÜGEM, KKGM birimlerinden temsilciler ile üniversiteler, TÜBÝTAK ve araþtýrma enstitülerinde görevli konu ile ilgili uzman veya öðretim üyelerinden oluþur. Uzmanlar listesinden Bakanlýk tarafýndan belirlenecek on bir üyeden oluþacak bir komite her bir baþvuru için ayrýca oluþturulur.
(2) Komitenin sekretaryasý TAGEM tarafýndan yürütülür. Komite TAGEM in daveti üzerine toplanýr.
(3) Komite en az dokuz üye ile toplanýr. Komite her baþvuru için bir baþkan seçer. Kararlar üye tam sayýsýnýn salt çoðunluðu ile alýnýr. Lehte ve aleyhteki kararlarýn gerekçeleri sahipleri tarafýndan yazýlýp imzalanarak, karar ekinde yer almak üzere baþkana teslim edilir.
(4) Komite, baþvurularý toplantýnýn ilk gününden baþlamak üzere doksan gün içinde karara baðlamak zorundadýr. Ek bilgi ve belge istendiðinde bu süre durdurulur. Komite tarafýndan ek bilgi ve belgenin talep edilmesi durumunda ek bilgi ve belgenin en fazla otuz gün içerisinde tamamlanmasý zorunludur.
(5) Komitenin baþvuruyu reddetmesi durumunda ayný ürün için ret tarihinden itibaren bir yýl dolmadan ve yeni bilimsel veri ve bulgular sunulmadan yeniden baþvuru yapýlamaz.
(6) Komiteye sunulan bilgilerin üçüncü þahýslarla veya kamuoyuyla paylaþýlmasý, baþvuru sahibinin talebi dikkate alýnarak Komitenin iznine tabidir.
(7) Komite, her türlü iþ ve iþlemlerinde Bakanlýða karþý sorumludur.
Komitenin görev ve yetkileri
MADDE 8;
– (1) Komitenin görev, yetki ve yükümlülükleri aþaðýda belirtilmiþtir:
a) Yapýlan baþvurularla ilgili deðerlendirmeler yapmak, hazýrlanan raporu Bakanlýða sunmak,
b) Yapýlan bir baþvuru ile ilgili olarak iþlem sürecinde Bakanlýk izni olmadan herhangi bir açýklama yapmamak, bilgi ve belge vermemek,
c) Ýhtiyaç duymasý hâlinde uzmanlar listesinden danýþma amacýyla uzmanlardan bir veya birkaçýný, en çok iki defa olmak kaydýyla toplantýlara davet etmek.
Baþvuru
MADDE 9;
– (1) GDO lu ürünün Komite tarafýndan ilk deðerlendirilmesinin yapýlmasý amacýyla gen sahibi, aþaðýdaki bilgi ve belgelerle Bakanlýða baþvuruda bulunmak zorundadýr.
a) GDO nun yapýsýnda deðiþikliðe neden olan gen veya genlerle ilgili bilgi ve belgeler,
b) GDO nun tespitinde kullanýlacak yöntem ve referans materyal ile tespit için yapýlacak iþ ve iþlemleri kolaylaþtýracak her türlü bilgi, belge ve destekleyici doküman,
c) Ayýrýcý kimlik bilgileri,
ç) GDO ile ilgili risk deðerlendirmeye esas bilgi ve bilimsel çalýþma sonuçlarý,
d) Kullaným amacý ve kýsýtlamalarla ilgili talep ve bu talebi destekleyen bilgi ve belgeler,
e) Kullaným ve üretim koþullarýný açýklayan bilgi ve belgeler,
f) Risk yönetimi, otokontrol ve üretim planlamasý ile ilgili bilgi ve belgeler,
g) Ýzleme ve izlenebilirlik koþullarýnýn nasýl olacaðýný açýklayýcý bilgi ve belgeler,
ð) Ýþleme sonucu atýk ve artýklarýn arýtým ve imha koþullarýný açýklayýcý bilgi ve belgeler,
h) Güvenlik ve acil durum tedbir planý ve uygulamalarý ile ilgili açýklayýcý bilgi ve belgeler,
ý) Devir veya kullandýrmaya müsaade edilip edilmeyeceði, müsaade edilmesi durumunda uyulmasý öngörülen þartlar,
i) Baþvuru yapýlan GDO lu gýda veya yemin taþýma, muhafaza ve nakil koþullarý,
j) Baþvuru yapýlan gen veya genlerin, geliþtirilmiþ olduklarý ülkede baþvuru yýlýndan en az üç yýl öncesinde tescil edildiðini, piyasada satýþýnýn serbest olduðunu gösterir bilgi ve yetkili mercilerden alýnmýþ onaylý belgeler,
k) Çeþidin baþta tescil edildiði ülke olmak üzere ilgili mevzuatýn uygulanmakta olduðu ülkelerde de ticari olarak üretildiðini gösterir bilgi ve yetkili mercilerden alýnmýþ onaylý belgeler,
l) Türkiye flora ve faunasý için potansiyel bir tehlike oluþturmasýný engellemek üzere GDO nun Türkiye’de yakýn akraba ve yabanileri olan türlere ait olmadýðýný gösterir bilgi ve belgeler.
(2) Komite, gerek gördüðü durumlarda ek bilgi ve belgeler de isteyebilir.
(3) Komite tarafýndan istenilen belge ve bilgilerin süresi içinde temin edilmemesi durumunda baþvuru reddedilir.
(4) Yapýlan bir baþvurunun sonucu diðer baþvurular için emsal teþkil etmez. Yapýlan bir baþvuruya verilen izin baþvurulan ve takip eden ithalatlar için geçerlidir. Ancak, ithalatýn gerçekleþtirilebilmesi için ilgili diðer mevzuat hükümlerinin de yerine getirilmesi zorunludur.
Çalýþma gruplarý
MADDE 10;
– (1) Aþaðýdaki konularda çalýþma yapmak üzere; uzmanlar listesinden oluþan, üye sayýsý ve çalýþma süresi TAGEM tarafýndan belirlenen çalýþma gruplarý kurulabilir:
a) Uluslararasý geliþmeleri izleyerek ülkenin GDO ve ürünleriyle ilgili politika ve stratejileri için önerilerde bulunmak,
b) Hassas tüketici gruplarý için GDO ve ürünleriyle ilgili deðerlendirmeler yaparak tavsiyelerde bulunmak,
c) Uluslararasý kullanýmda bulunan GDO ve ürünleriyle ilgili deðerlendirmeler yaparak Bakanlýða önerilerde bulunmak,
ç) GDO çalýþmasý yapýlmýþ ve üretime sunulmuþ riskli ürünleri belirleyerek ilgili kurumlarý bilgilendirmek,
d) Biyogüvenlikle ilgili yakýn, orta ve uzun vadeli risk senaryolarý hazýrlamak ve bunlarla ilgili çözüm önerileri sunmak,
e) Ülke ihtiyaçlarý dikkate alýnarak, özellikle acil durum tedbirleri ile ilgili önerilerde bulunmak.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GDO lu Ürünlerin Ýthalatý, Ýþlenmesi ve Depolanmasý, Ýhracatý, Etiketlenmesi,
Ýzleme ve Ýzlenebilirlik, Denetim ve Kontrolü
Ýthalat
MADDE 11;
– (1) Komite tarafýndan deðerlendirilmesi yapýlarak Karar belgesinde ithalatý uygun görülmüþ GDO ve ürünlerinin ithalatýnda aþaðýdaki hususlar dikkate alýnýr:
a) GDO ve ürünlerinin üretildiði ülkenin yetkili otoritesinden parti numarasý, miktarý ve GDO çeþidini belirten belge aranýr.
b) Ürünün üretildiði ülke dýþýnda baþka bir ülkeden yüklenmesi durumunda üretici ülkenin vermiþ olduðu belgeyle beraber yüklendiði ülkenin yetkili otoritesince düzenlenmiþ, parti numarasý, miktarý ve GDO çeþidini belirten belge aranýr.
c) Bakanlýk, kontrol ve denetim amaçlý analizler yapabilir.
ç) Yapýlacak analizlerin sýklýðý, risk esasýna göre Bakanlýkça belirlenir.
(2) GDO riski taþýyan ancak, GDO suz ürün olduðu taahhüt edilen ürünlerin ithalatýnda aþaðýdaki esaslar uygulanýr:
a) Ýthalatta, GDO riski taþýmasý nedeniyle analize tabi tutulacak ürünler ve bunlarýn sýklýklarý Bakanlýk onayý ile belirlenir. Gerektiðinde yine Bakanlýk onayý ile güncellenir.
b) Belirlenen analiz sýklýklarýna göre ürünlerin analizi yaptýrýlýr. Analiz sonucunun uygun olmasý durumunda söz konusu ürünlerin ülkeye giriþine izin verilir.
c) Yapýlan analiz sonucunda GDO lu olduðu tespit edilen ürünün ülkeye giriþine izin verilmez. Söz konusu ithalatçý ve ihracatçý firma ve ülke risk listesine alýnýr.
(3) Tespit ve kontrol iþlemleri için istenecek her türlü analiz yöntemi ve analizlerde kullanýlan özel ürünler de dâhil, bilgi, belge, ürün ve malzemeyi temin etmekle ithalatçý yükümlüdür.
GDO lu ürünlerin iþlenmesi ve depolanmasý
MADDE 12;
– (1) Ýthal edilen GDO ve ürünlerinin gýda veya yem maddelerinin üretiminde kullanýlabilmesi için bu ürünlerin izin, ruhsat ve tescil baþvurularýnda gýda veya yem iþletmecisi, gýda veya yem mevzuatýnda belirtilenlere ilave olarak aþaðýda belirtilen þartlarý saðlamak zorundadýr:
a) Hammadde olarak kullanmak üzere temin ettiði GDO ve ürünleri ile ilgili aþaðýdaki bilgi ve belgeleri bir ay içerisinde Bakanlýða vermek;
1) Ürünü kimden, ne miktarda temin ettiði ile ilgili bilgiler,
2) Bu ürünlerin ne amaçla kullanýlacaðý,
3) Etiket ve/veya GDO ve ürünlerinin beraberinde taþýnmasý zorunlu belgelerin sureti.
b) GDO suz gýda veya yem, GDO lu gýda veya yemin iþlendiði hattan farklý bir hatta üretilmeli ve depolanmalýdýr. Ayný üretim hattýnýn kullanýlmasý durumunda, üretim hattýnda gerekli temizliði yapmak,
c) Ýþleme sonrasý risklerin öngörülmesi hâlinde acil tedbir planlarý, muhafaza ve nakil koþullarýyla ilgili ek tedbirleri Bakanlýða bildirmek,
ç) Atýk ve artýklarýn güvenli arýtým ve imha koþullarýný belirleyerek Bakanlýða bildirmek.
GDO lu ürünlerin ihracatý
MADDE 13;
– (1) Ýhracatta alýcý ülkenin talebi doðrultusunda iþlem yapýlýr. Alýcý ülkenin GDO ile ilgili talebinin olmamasý durumunda genel ihracat mevzuatýna göre iþlemler gerçekleþtirilir.
Gýdalarýn etiketlenmesi
MADDE 14;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre izin verilen GDO lu gýdalarýn % 0,9 un üzerinde GDO içermesi hâlinde, 16/11/1997 tarihli ve 23172 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Türk Gýda Kodeksi Yönetmeliðinde yer alan gerekliliklere ilave olarak aþaðýdaki hususlar çerçevesinde etiketlenmeleri zorunludur.
a) GDO lu gýdanýn tek bileþenden oluþmasý durumunda “genetik olarak deðiþtirilmiþtir” veya ürün ismi ya da hammaddenin ismi “genetik olarak deðiþtirilmiþ ...........’den üretilmiþtir” ifadesi ile birlikte etiket üzerinde yer almak zorundadýr.
b) GDO lu gýdanýn birden fazla bileþen ihtiva etmesi durumunda, ürün ismi ya da bileþen ismi, “genetik olarak deðiþtirilmiþ ..........” veya “genetik olarak deðiþtirilmiþ ….......’den üretilmiþtir” ifadeleri ile birlikte bileþen listesinde söz konusu bileþenden hemen sonra gelecek þekilde parantez içerisinde yer almak zorunda olup, parantez içindeki ifade diðer bileþenlerle ayný karakter büyüklüðünde olmalýdýr.
c) GDO lu dökme gýdalarýn beraberinde, etiket bilgilerini içeren belge bulundurulmak zorundadýr.
ç) Yukarýda belirtilen etiketleme gerekliliklerinin yaný sýra, GDO lu gýdalarýn GDO suz eþdeðer ürünlerden; bileþimi, beslenme etkileri veya beslenme deðeri, kullaným amacý açýsýndan farklýlýk gösterdiði durumlarda, bu hususlar etiket üzerinde belirtilmelidir. Besin bileþeninde farklýlýk gösteren GDO lu gýdalarda, beslenme etiketlemesi yapýlmasý zorunludur.
d) GDO lu gýdalarýn GDO suz eþdeðer ürünlerden farklý olmasý durumunda, tüketilmesi sonucunda saðlýk riski oluþturabilecek tüketici gruplarýna ait uyarýlarýn etiket üzerinde belirtilmesi zorunludur.
e) GDO kullanýlarak elde edilen gýdanýn GDO suz eþdeðerinin olmamasý durumunda, söz konusu ürünün doðasý ve özelliklerine ait bilgilerin Türk Gýda Kodeksinde belirtilen hükümlere uygun olarak etiket üzerinde belirtilmesi zorunludur.
Yemlerin etiketlenmesi
MADDE 15;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine göre, yem veya yemlik madde olarak kullanýmýna izin verilen GDO lu yemlerin % 0,9 un üzerinde GDO içermesi hâlinde, yem mevzuatýnda yer alan etiket gerekliliklerine ilave olarak aþaðýdaki þekilde etiketlenmesi zorunludur.
a) GDO lu yemin özel adýnýn yanýnda parantez içinde “genetik olarak deðiþtirilmiþ ………” ifadesi bulunmalýdýr. Bu ifade yem bileþen listesi altýnda dip not olarak da yer alabilir. Bu durumda yazý karakter büyüklüðünün listede belirtilen ürünlerin karakter büyüklüðünden az olmamasý gerekir.
b) GDO dan elde edilen yemin adýnýn yanýnda parantez içinde “genetik olarak deðiþtirilmiþ ………’den elde edilmiþtir” ifadesi yer almalýdýr. Bu ifade yem bileþen listesi altýnda dip not olarak da yer alabilir. Bu durumda yazý karakter büyüklüðünün listede belirtilen ürünlerin karakter büyüklüðünden az olmamasý gerekir.
c) GDO lu dökme yemlerin beraberinde, etiket bilgilerini içeren belge bulundurulmak zorundadýr.
ç) GDO lu yemin GDO suz eþdeðerinden farklý olmasý hâlinde bileþiminin, besleme özelliklerinin, kullaným amacýnýn, belirli hayvan türü ya da kategorisi için yapýlan saðlýk beyanlarýnýn etiket üzerinde bulundurulmasý zorunludur.
d) GDO lu yemin GDO suz eþdeðeri yok ise, o yemin yapýsý ve karakteristikleri ile ilgili uygun bilgilerin etiket üzerinde bulundurulmasý zorunludur.
Ýzleme ve izlenebilirlik
MADDE 16;
– (1) GDO ve ürünlerini ithal veya ihraç eden, iþleyen, depolayan, daðýtan ve tüketime sunanlar, son tüketiciye ulaþýncaya kadar olan süreçte gerekli kayýtlarý tutmak ve izlenebilirliði saðlamak, ayýrýcý kimlik numarasý ile ilgili tüm bilgi ve belgeleri ürün ile birlikte bulundurmak zorundadýr.
(2) GDO ve ürünlerini ithal veya ihraç eden, iþleyen, depolayan, daðýtan ve tüketime sunanlarýn, ürünlerle ilgili bilgi ve belgeleri yirmi yýl saklamasý ve bu belgelerle ilgili bir kayýt sistemine sahip olmasý zorunludur.
(3) GDO ve ürünleri ile ilgili olarak karar belgesinde belirtilen koþullara uyulup uyulmadýðý Bakanlýk tarafýndan görevlendirilen birimler tarafýndan izlenir. Þikâyet durumunda Bakanlýk tarafýndan görevlendirilen birimler bu Yönetmelik hükümleri ile birlikte ilgili mevzuata göre iþlem yapar.
Denetim ve kontrol
MADDE 17;
– (1) GDO ve ürünlerinin denetim ve kontrolleri bu Yönetmelik hükümleri ile birlikte ilgili mevzuata göre yapýlýr.
BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Çeþitli ve Son Hükümler
Numune alma ve analiz
MADDE 18;
– (1) GDO lu gýda ve yemin numune alma ve laboratuvar analizleri ile ilgili usul ve esaslar Bakanlýkça belirlenir.
Ýdari Yaptýrýmlar
MADDE 19;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykýrý hareket edenler hakkýnda;
a) 4703 sayýlý Kanunun 11 inci ve 12 nci maddeleri,
b) 5179 sayýlý Kanunun 29 uncu maddesi,
c) 1734 sayýlý Kanunun 12 nci, 13 üncü, 14 üncü maddeleri
uyarýnca iþlem tesis edilir.
Yürürlük
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.
Yürütme
MADDE 21;
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarým ve Köyiþleri Bakaný yürütür.
Aþçý Fok
Nurdan ÇAKIR TEZGÝN
www.ascifok.com
"Aþçý Fok
Nurdan ÇAKIR TEZGÝN" bütün yazýlarý için týklayýn...