Elektronik Sigara (E Sigara)
Aslinda sigarayi birakmak isteyenlerin el, dudak aliskanligina derman bir sigara simülatörü olarak gelistirilmistir.
Türkiye’de kadinlarin yüzde 13`ü, erkeklerde yüzde 47`si sigara içmekte. Günde 2 ile 5 sigara içmenin dahi tütüne bagli hastaliklardan ölümü artirdigini biliyoruz. Sigara içenler bir gün sigarayi birakmayi çok arzularlar. Sigara birakma yolunda yardimci ilaçlar/ preparatlar (Bupropion, Varenicilin, flasterler, sakizlar gibi) vardir. Sigara birakma yöntemi olarak gelistirilen E Sigara konusunda da yayinlar artmakta.
2008 yilinda Türkiye'ye girmeye baslayan elektronik sigara ile alakali Saglik Bakanligi, nikotin ihtiva eden elektronik sigara ve kartuslarinin bagimlilik yapma riskinin fazla olmasi ve sigarayi biraktirici çalismalari engelleyebilecegi gerekçesiyle yasaklanmasina karar verildigini bildirmisti. Isviçre`de ise sadece Nikotin içermeyen formlari serbesttir. Fakat Internet ortaminda her tür E Sigara problemsiz edinilebiliyor.
Temel olarak E Sigara bugün için normal tütün sigarasina göre daha az zararli gibi görünüyor. Bu zararsiz oldugunu göstermiyor. Bu konuda uzun vadeli gözlem çalismalarimiz henüz yoktur. Bu yüzden asil risk potansiyeli için bugün için bir sey söyleyemeyiz, konu hakkinda daha çok arastirmaya ve de zamana ihtiyacimiz vardir.
Bulunusu 1963 yilina dayanan elektronik sigara o yillarda tütün içermeyen dumansiz sigara olarak tanimlanmistir. Uzun bir aradan sonra 2004 yilinda sigarayi birakmaya yardimci olacak olan bir yöntem olarak ilk olarak Çin`de görüyoruz ve oradan da yavas yavas Dünya`ya yayildigini. Aslinda sigarayi birakmak isteyenlerin el, dudak aliskanligina derman bir sigara simülatörü olarak gelistirilmistir. Ayni zamanda izmarit ve kül kokusunun olmamasi da kisiler tarafindan tercih edilen sebeplerden biri olabiliyor.
E sigara 5 bölümden olusur: Kartus, püskürteç, manyetik adaptör, pil ve sivi. Duman yerine buhar olusturan bu cihaz ile kisi buhar ile çesitli maddeleri içine çekebilir (inhale eder). Cihaza baglanan çesitli kartuslarda ya hiç ya da degisik düzeylerde nikotin bulunabilmektedir.
Sagliga olan zararlari açisindan yapilan arastirmalarda daha çok sivi kisim sorgulanmakta. E Sigaranin Toksik (zehirleyici) etkileri örnegin akcigerde gliserin birikimi, akciger enfeksiyonu olusturmasi gibi konularda vaka takdimleri vardir. Bunun yaninda E Sigara ile buharlastirilan yaglarin akcigerde birikebildigi bilinmektedir. Sivida bulunan propylene glykol, gliserin, polyetilenglicol, aromalar (vanilya, mentol) ve nikotin konsantresi bulunabilmektedir. Nikotin konsantrasyonlari üreten firmadan firmaya farklilik göstermekte ve mg/ml olarak deklare edilmektedir. FDA (U.S. Food and Drug Administration -Amerikan Gida ve Ilaç Dairesi)‘nin inceledigi bir kisim E sigaralarda zehirli diethylenglykol yaninda kanser yapici nitrozaminler bulunmustur bu bakimdan FDA E Sigaranin henüz bilinmeyen olasi uzun vadeli zararlarina karsi uyarmaktadir.
Yeni Zellanda`dan gelen bir arastirmada da (E Sigara üreticisi firmanin arastirmasi) E Sigara da Nitrosamin gibi kanser yapma potansiyeli olan maddeler bulunmus. Bunlarin normal tütün sigarasina göre çok daha az zarar verici oldugunu yazmislardir.
Berkley ve Boston`dan yazan bir grup arastirmaci E Sigara`nin sigara birakmak için umut vaad eden bir yöntem oldugunu yazmislar. Nikotin takviyesi yaninda sigara içicisinin psikolojisine yardim etmesinin (el dudak aliskanligi) önemini vurgulamislar.
Lancet`de 2013 yilinda yayinlanan bir baska arastirmada ise E Sigara`nin sigara birakma oranina olan etkisinin Nikotin Flasterleri ile ayni oldugu gösterilmistir. Nikotin Flasteri ile %5.3; E Sigara (nikotinli) ile % 7.3, Nikotin olmayan E Sigara ile % 4.1 oraninda. Buna göre sigara birakma orani bakimdan iki yöntem henüz vasatin biraz üzerinde görünüyor..
E Sigaranin 3. sahislara (pasif içici) olan zararlari ise henüz hiç bilinmiyor.
Bunun yaninda kullanicilarin kartuslari kendilerinin doldurmasi durumunda beklenmeyen sorunlar olabilmekte . Geçenlerde ABD’de E Sigara içerken E Sigarasi patlayan kullanicinin disleri, dili zarar görmüstür.. Bu patlamanin kullanicinin kartusu kendi doldurmasiyla alakali oldugu düsünülüyor.
Bir baska çekince konusu ise aromali katki maddeleri ile çekici hale gelen E Sigaranin, genç insanlarin bagimliga adim atamalarina sebep olabilme olasiligidir. Unutmayalim Türkiye`de hala 13-15 yas grubu sigara açisinda büyük risk altinda ve buradaki baslama oranlari yillardir bir türlü düsürülemiyor.
nazan.walpoth@insel.ch
|
