Sebahattin Karaca
FOÇA’NIN ÇALIÅžKAN Ä°NSANLARI
Çocukluğumda doğduğum mahallemizde Hacı Halil adında yaşlı bir komşumuz yaşardı. Manifatura dükkânı vardı. Çalışkan, temiz ve tertipli biriydi.
En önemli özelliÄŸi yolda yürürken boÅŸ boÅŸ oturan insanlara selam vermezdi. Ama dönüşünde biraz önce oturan insanları bir ÅŸeylerle uÄŸraşırken gördüğünde kalın ve tok sesi ile selam verir hatır sorardı. Hacı Halil’in bu tavrı beni etkilemiÅŸ olmalı ki ben de yaÅŸadığım ÅŸehrin çalışkan insanlarını izler, takdir eder, hayranlık duyarım.
Her ÅŸehirde olduÄŸu gibi Foça’da da her kesimden insan yaÅŸar. Kimisi 90 yıl yaÅŸamasına karşın hayatında yalnızca 2 gün çalıştığı için kendisi ile gurur duyarken(R.B.), kimisi de bir ömür boyu çalışmaktan gurur duymuÅŸtur. Bunların arasında çalışkan insanlar öncelikle dikkatimi çeker. Foça’da 40 yıldır yakından tanıdığım ve sevip saydığım biri var. Bu kiÅŸi; çalışkanlığı, örnek kiÅŸiliÄŸi, azim ve kararlılığı ile dikkatimi çeker, aynı zamanda Foça’nın çok sevilen siyasetçisi, BeÅŸiktaÅŸlısı Tayfur Merul’dur. Tayfur Merul, çalışan kesimi hakkı ile temsil eder. Kendisi ve hayatı ile ilgili söyleÅŸi yapma teklifimi hemen kabul etti. Benimle kendisi ve hayatı ile ilgili yaÅŸadıklarını paylaÅŸtı. Çok mutlu oldum. Ä°lginç olan hayatını kendi aÄŸzından dinlerken, Foça’nın yakın dönem tarihine de aynı zamanda da ışık tuttu.
MÃœBADELE YILLARI
Türk ve Yunan Hükümetleri,1923 Lozan Barış AntlaÅŸması’na konan ek protokol gereÄŸi; Yunanistan hudutlarında kalan Türklerin ‘’mübadil’’ olarak Türkiye’ye yerleÅŸmesi gerçekleÅŸmiÅŸtir. Türkiye ve Yunanistan’ın kendi ülkelerinin yurttaÅŸlarını din esası üzerinden zorunlu göçe tabii tutmasına ‘’mübadele’’ adı verilmiÅŸtir. Göçe tabii tutulan kiÅŸilere ise ‘’mübadil’’ denilmiÅŸtir. Mübadelede; Drama, Girit, Kavala, Selanik, Vodina ve Yanya(Parga)’dan gelen Türk nüfus, Rum azınlığın ayrılışı ile boÅŸalan yerlere iskan edilmiÅŸlerdir. Anne ve babasının Yunanistan’ın Parga kasabasından Türkiye’ye geldikten sonra, Foça’ya iskân edildiÄŸini bildiÄŸim Tayfur Merul ile soru - cevap ÅŸeklinde yapmış olduÄŸum söyleÅŸiyi sizlerle paylaÅŸmak istiyorum.
S. KARACA: Tayfur abi. Anne ve babanızın Türkiye’ye geliÅŸi nasıl oldu?
T. MERUL: 1923 yıllarına kadar babam Ramazan, annem Åževkiye, anne - babaları, yakın akrabaları ile beraber Yunanistan Yanya(Parga) kasabasında asırlarca yaÅŸamışlar. Ä°ki hükümet arasında varılan antlaÅŸmaya göre annem - babam anne - babası ve yakın akrabaları ile beraber Türkiye’ye gelmek için Yanya(Parga)’yı terk etmiÅŸler. Selanik’te bir ay geçici olarak kaldıktan sonra Türkiye’ye göç etmiÅŸler. Ailemin tamamı Eski Foça’ya iskân edilmiÅŸler.
S.K. :Tayfur abi Foça’ya iskânınızla ilgili bildik ve duyduklarınızı anlatır mısın?
T.M. : O günkü hükümet annem ile babamı, tüm akrabalarımla beraber Eski Foça’da Rumlardan boÅŸalan evlere iskan etmiÅŸler, bildikleri iÅŸleri yapabilmeleri için de dükkan vermiÅŸler. Dükkânda babam, Süleyman Ege’nin babası Hamdi bey ile manavcılık iÅŸine baÅŸlamışlar. Kendilerine ait olan tekne ile Foça’dan Karaburun’a karpuz, Karaburun’dan Foça’ya üzüm ticareti yapmışlar. Ben ve kardeÅŸlerim Rüştü ve Sevdiye Foça’da doÄŸmuÅŸuz. Anne - babamın üç çocuÄŸu olduktan sonra, bu defa hükümet Çanak mevkiinde, içinde 600 zeytin aÄŸacı bulunan ve Rumlardan kalan 140 dönüm zeytinliÄŸi ailemize tahsis etmiÅŸ, daha sonra da tapusunu vermiÅŸtir.
S.K. : Tayfur abi kendinden ve yaşantından biraz bahseder misin?
T.M. : 1933 yılında ailenin ilk çocuÄŸu olarak dünyaya gelmiÅŸim. Benden sonra kardeÅŸim Rüştü ve Sevdiye doÄŸdular. Gençlik yıllarımda Foça maliyesine odacı olarak girdim. Maliyede 3 yıl 3 ay 9 gün çalıştıktan sonra, dönemin siyasi baskılarına boyun eÄŸmemek adına istifa ederek iÅŸten ayrıldım. Daha sonra iki yıl kadar da Fransız Tatil Köyü’nde de çalıştım. Ä°zmir ili esnaf ve sanatkârlar odası baÅŸkanı Cemal Tercan’ın Foça’yı ziyareti sırasında dönemin Foça Belediye BaÅŸkanı Mustafa Konuk ve Foça eÅŸrafından Rıfat Can, Hüseyin Limnili, Yavuz Güven’in teÅŸvikleri ile Foça Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nı kurdum. Pek çok Foçalı esnafı, esnaf odasına kaydını yaptım.
Ä°lerleyen yıllarda çoÄŸunun BaÄŸ-Kur’dan emekli olmalarına vesile oldum. Bu arada üç teker simit - börek arabam ile, fırıncısı Osman Kasman’dan aldığım simit ve börekleri satarak, yıllarca ailemin geçimini saÄŸladım.
S.K. :Tayfur abi, siyasete ilgi duydun mu?
T.M. : Yılmaz’ ın (Yılmaz Erdik) kahvesinde erkeklerin toplanarak siyaset dahil günlük hayata dair tatlı sohbetler yapardık. Gençlik yıllarımda siyaset ile hep iç içe oldum. Rahmetli Adnan Menderes’i yakından tanıma fırsatı buldum. Ä°zmir Cumhuriyet meydanında Adnan Menderes’in en son meydan konuÅŸmasına ÅŸahitlik ettim. Ä°zmir’deki konuÅŸmasından hemen sonra EskiÅŸehir’de yakalanarak hapse atıldı. Süleyman Demirel’i yakından tanıma fırsatı buldum. Kendisi ile birçok defa birlikte çalışma fırsatı buldum. Bu vesile ile birçok hemÅŸerime baÅŸta tayin olmak üzere çok faydalı olmaya çalıştım.
S.K. : Babadan kalan zeytinliÄŸi iÅŸlediniz mi?
T.M. : Evet yıllarca zeytin tarlamızı işledikten sonra, zeytinin para etmediği yıllarda, kardeşlerimizle birlikte sattık.
S.K. : Tayfur abi spor ile aran nasıl?
T.M. : Spora hep merak duydum. Çok koyu bir Beşiktaşlıyım. Varsa yoksa Beşiktaş dedim, simit arabamı hep siyah - beyaza boyadım.
Her fırsatta koyu BeÅŸiktaÅŸlı olduÄŸunu dillendiren, bundan dolayı mutluluÄŸunu gizleyemeyen, BeÅŸiktaÅŸ’ın ÅŸampiyon olduÄŸu yıllarda herkesten önce kendini sokaÄŸa atan, günlerce eÄŸlenen, sevinen Tayfur Merul herkes tarafından sevilen ve çalışkan olan tam bir toplum adamıdır.
81 yaşına gelmiş olmasına rağmen genelde sabahları erken kalkan Tayfur Merul bir elinde gazeteler diğer elinde piyango biletleri ile çarşıyı ve tüm esnafı dolanır. Kapıdan içeri girdiği çok esnafın dükkânına küçük de olsa bir bozuk para atarak, siftahın hayırlı olsun demeyi ihmal etmez. Foça esnafı tarafından tanınan ve sevilen Tayfur Merul çalışkanlığı ile tüm gençlere örnek olmayı başarmıştır. Ben de kendisine sağlık ile uzun ömürler ve başarılarının devamını dilerim.
Sebahattin Karaca
sebahattinkaraca35@hotmail.com
www.sebahattinkaraca.com
Çocukluğumda doğduğum mahallemizde Hacı Halil adında yaşlı bir komşumuz yaşardı. Manifatura dükkânı vardı. Çalışkan, temiz ve tertipli biriydi.
En önemli özelliÄŸi yolda yürürken boÅŸ boÅŸ oturan insanlara selam vermezdi. Ama dönüşünde biraz önce oturan insanları bir ÅŸeylerle uÄŸraşırken gördüğünde kalın ve tok sesi ile selam verir hatır sorardı. Hacı Halil’in bu tavrı beni etkilemiÅŸ olmalı ki ben de yaÅŸadığım ÅŸehrin çalışkan insanlarını izler, takdir eder, hayranlık duyarım.
Her ÅŸehirde olduÄŸu gibi Foça’da da her kesimden insan yaÅŸar. Kimisi 90 yıl yaÅŸamasına karşın hayatında yalnızca 2 gün çalıştığı için kendisi ile gurur duyarken(R.B.), kimisi de bir ömür boyu çalışmaktan gurur duymuÅŸtur. Bunların arasında çalışkan insanlar öncelikle dikkatimi çeker. Foça’da 40 yıldır yakından tanıdığım ve sevip saydığım biri var. Bu kiÅŸi; çalışkanlığı, örnek kiÅŸiliÄŸi, azim ve kararlılığı ile dikkatimi çeker, aynı zamanda Foça’nın çok sevilen siyasetçisi, BeÅŸiktaÅŸlısı Tayfur Merul’dur. Tayfur Merul, çalışan kesimi hakkı ile temsil eder. Kendisi ve hayatı ile ilgili söyleÅŸi yapma teklifimi hemen kabul etti. Benimle kendisi ve hayatı ile ilgili yaÅŸadıklarını paylaÅŸtı. Çok mutlu oldum. Ä°lginç olan hayatını kendi aÄŸzından dinlerken, Foça’nın yakın dönem tarihine de aynı zamanda da ışık tuttu.
MÃœBADELE YILLARI
Türk ve Yunan Hükümetleri,1923 Lozan Barış AntlaÅŸması’na konan ek protokol gereÄŸi; Yunanistan hudutlarında kalan Türklerin ‘’mübadil’’ olarak Türkiye’ye yerleÅŸmesi gerçekleÅŸmiÅŸtir. Türkiye ve Yunanistan’ın kendi ülkelerinin yurttaÅŸlarını din esası üzerinden zorunlu göçe tabii tutmasına ‘’mübadele’’ adı verilmiÅŸtir. Göçe tabii tutulan kiÅŸilere ise ‘’mübadil’’ denilmiÅŸtir. Mübadelede; Drama, Girit, Kavala, Selanik, Vodina ve Yanya(Parga)’dan gelen Türk nüfus, Rum azınlığın ayrılışı ile boÅŸalan yerlere iskan edilmiÅŸlerdir. Anne ve babasının Yunanistan’ın Parga kasabasından Türkiye’ye geldikten sonra, Foça’ya iskân edildiÄŸini bildiÄŸim Tayfur Merul ile soru - cevap ÅŸeklinde yapmış olduÄŸum söyleÅŸiyi sizlerle paylaÅŸmak istiyorum.
S. KARACA: Tayfur abi. Anne ve babanızın Türkiye’ye geliÅŸi nasıl oldu?
T. MERUL: 1923 yıllarına kadar babam Ramazan, annem Åževkiye, anne - babaları, yakın akrabaları ile beraber Yunanistan Yanya(Parga) kasabasında asırlarca yaÅŸamışlar. Ä°ki hükümet arasında varılan antlaÅŸmaya göre annem - babam anne - babası ve yakın akrabaları ile beraber Türkiye’ye gelmek için Yanya(Parga)’yı terk etmiÅŸler. Selanik’te bir ay geçici olarak kaldıktan sonra Türkiye’ye göç etmiÅŸler. Ailemin tamamı Eski Foça’ya iskân edilmiÅŸler.
S.K. :Tayfur abi Foça’ya iskânınızla ilgili bildik ve duyduklarınızı anlatır mısın?
T.M. : O günkü hükümet annem ile babamı, tüm akrabalarımla beraber Eski Foça’da Rumlardan boÅŸalan evlere iskan etmiÅŸler, bildikleri iÅŸleri yapabilmeleri için de dükkan vermiÅŸler. Dükkânda babam, Süleyman Ege’nin babası Hamdi bey ile manavcılık iÅŸine baÅŸlamışlar. Kendilerine ait olan tekne ile Foça’dan Karaburun’a karpuz, Karaburun’dan Foça’ya üzüm ticareti yapmışlar. Ben ve kardeÅŸlerim Rüştü ve Sevdiye Foça’da doÄŸmuÅŸuz. Anne - babamın üç çocuÄŸu olduktan sonra, bu defa hükümet Çanak mevkiinde, içinde 600 zeytin aÄŸacı bulunan ve Rumlardan kalan 140 dönüm zeytinliÄŸi ailemize tahsis etmiÅŸ, daha sonra da tapusunu vermiÅŸtir.
S.K. : Tayfur abi kendinden ve yaşantından biraz bahseder misin?
T.M. : 1933 yılında ailenin ilk çocuÄŸu olarak dünyaya gelmiÅŸim. Benden sonra kardeÅŸim Rüştü ve Sevdiye doÄŸdular. Gençlik yıllarımda Foça maliyesine odacı olarak girdim. Maliyede 3 yıl 3 ay 9 gün çalıştıktan sonra, dönemin siyasi baskılarına boyun eÄŸmemek adına istifa ederek iÅŸten ayrıldım. Daha sonra iki yıl kadar da Fransız Tatil Köyü’nde de çalıştım. Ä°zmir ili esnaf ve sanatkârlar odası baÅŸkanı Cemal Tercan’ın Foça’yı ziyareti sırasında dönemin Foça Belediye BaÅŸkanı Mustafa Konuk ve Foça eÅŸrafından Rıfat Can, Hüseyin Limnili, Yavuz Güven’in teÅŸvikleri ile Foça Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nı kurdum. Pek çok Foçalı esnafı, esnaf odasına kaydını yaptım.
Ä°lerleyen yıllarda çoÄŸunun BaÄŸ-Kur’dan emekli olmalarına vesile oldum. Bu arada üç teker simit - börek arabam ile, fırıncısı Osman Kasman’dan aldığım simit ve börekleri satarak, yıllarca ailemin geçimini saÄŸladım.
S.K. :Tayfur abi, siyasete ilgi duydun mu?
T.M. : Yılmaz’ ın (Yılmaz Erdik) kahvesinde erkeklerin toplanarak siyaset dahil günlük hayata dair tatlı sohbetler yapardık. Gençlik yıllarımda siyaset ile hep iç içe oldum. Rahmetli Adnan Menderes’i yakından tanıma fırsatı buldum. Ä°zmir Cumhuriyet meydanında Adnan Menderes’in en son meydan konuÅŸmasına ÅŸahitlik ettim. Ä°zmir’deki konuÅŸmasından hemen sonra EskiÅŸehir’de yakalanarak hapse atıldı. Süleyman Demirel’i yakından tanıma fırsatı buldum. Kendisi ile birçok defa birlikte çalışma fırsatı buldum. Bu vesile ile birçok hemÅŸerime baÅŸta tayin olmak üzere çok faydalı olmaya çalıştım.
S.K. : Babadan kalan zeytinliÄŸi iÅŸlediniz mi?
T.M. : Evet yıllarca zeytin tarlamızı işledikten sonra, zeytinin para etmediği yıllarda, kardeşlerimizle birlikte sattık.
S.K. : Tayfur abi spor ile aran nasıl?
T.M. : Spora hep merak duydum. Çok koyu bir Beşiktaşlıyım. Varsa yoksa Beşiktaş dedim, simit arabamı hep siyah - beyaza boyadım.
Her fırsatta koyu BeÅŸiktaÅŸlı olduÄŸunu dillendiren, bundan dolayı mutluluÄŸunu gizleyemeyen, BeÅŸiktaÅŸ’ın ÅŸampiyon olduÄŸu yıllarda herkesten önce kendini sokaÄŸa atan, günlerce eÄŸlenen, sevinen Tayfur Merul herkes tarafından sevilen ve çalışkan olan tam bir toplum adamıdır.
81 yaşına gelmiş olmasına rağmen genelde sabahları erken kalkan Tayfur Merul bir elinde gazeteler diğer elinde piyango biletleri ile çarşıyı ve tüm esnafı dolanır. Kapıdan içeri girdiği çok esnafın dükkânına küçük de olsa bir bozuk para atarak, siftahın hayırlı olsun demeyi ihmal etmez. Foça esnafı tarafından tanınan ve sevilen Tayfur Merul çalışkanlığı ile tüm gençlere örnek olmayı başarmıştır. Ben de kendisine sağlık ile uzun ömürler ve başarılarının devamını dilerim.
Sebahattin Karaca
sebahattinkaraca35@hotmail.com
"Sebahattin Karaca" bütün yazıları için tıklayın...