Zuhal ÖZÜGÜL
FOÇA MUTFAĞI
Kitabı bitirdim, yavaşça kapattım. Düşüncelere daldım. Bir yemek kitabı insanı düşündürür mü? Bu öyle sıradan bir yemek kitabı değil ki. Bir kentin ve yaşayanlarının anılarını ortaya çıkaran bir kitap.
Hatta kente bir kimlik de veren. Foça’ya büyük bir hizmet bu. Aşçı Fok’a kocaman teÅŸekkür borçluyuz. Daha dokuz yıldır yaÅŸadığı bu yerde, Foça’da doÄŸmuÅŸ büyümüş kiÅŸileri harekete geçirmiÅŸ, “haydi bu kente borcumuzu birlikte ödeyelim” demiÅŸ. Tek tek dolaÅŸmış. Ağızlarından Foça’ya özgü yemek tarifleri dinlemiÅŸ, fotoÄŸraflarını çekmiÅŸ, tam 131 tarif toplamış. Hani o yemek kitapları vardır. Gramlar, litreler, su bardağı, çay kaşığı, bir dolu tencere ile yemek tarifleri alt alta sıralanır. Bütün neÅŸem kaçar. Bu kitapta ise her tarif Aşçı Fok’ça. “Sıkılma, uÄŸraÅŸmayacaksın, bak ne kolay. Haydi, baÅŸla” diyor.
Ben de yıllardır Foça’da yaÅŸadığım halde bu yemekleri hiç tanımadım. Nereden tanıyacaktım ki. Foçalılar evlerinde piÅŸiriyorlar bu yemekleri. Düşüncelerimden biri de, neden bu yemekleri halka tanıtmak için bir ÅŸeyler yapılmıyor oldu. Neler yapılabilir? ÖrneÄŸin yılda bir gün Foça yemekleri (131 tarif) baÅŸlığı altında meydanda bir etkinlik yapılır. Stantlar kurulur, hanımlar ve beyler piÅŸirirler, halk, konuklar, turistler tabağını alır sıraya girer yemeklerden tadar. Önceki festivallerde bir yemek yarışması yapılırdı. Vallahi yarışmacıdan çok jüri üyesi vardı. Sıkış tıkış oturup yemekleri bekliyorlardı. Yarışmacılar kazanıyor ve herkes dağılıyordu. Acaba halkın bundan haberi oluyor muydu?
Kitabı okurken, sanki sevgili Nurdan’ın huzurlu, sakin sesini duyuyor, heyecanını ve gülen gözlerini görüyordum. Yemek tariflerini anlatan hanımların da bazılarını tanıdım. Kutsal Salı benim de kutsalım. Pazarda birçok otu tanıdım. Denedim. Evde ot sevmeyen bir kiÅŸi varsa, uÄŸraÅŸmazsınız. Ben de öyle yaptım. BildiÄŸim sebzelerle devam ettim. Ancak Çarşı lokantasında Mesut Beyin “bu gün ÅŸevketi bostan var” davetine hemen atlayıp o lezzeti her seferinde tattım. Cibes otunu çok sevdim. Özellikle bol sarmısaklısını. Pazarda keÅŸfettiÄŸim kabak çiçeÄŸi dolmasını her Salı almak için “iki elim kanda olsa” erkenden hazır bulundum BaÄŸarasılı hanımın önünde. Daha sonra bahçesinde yetiÅŸtiren arkadaşım Ä°nci’den, torba torba aldım. SaÄŸ olsun.
Beni dehşete düşüren ise yoğurtlu barbunya balığı kızartması oldu. Aman tanrım, yazık değil mi? Çıtır çıtır kızarmış yemek varken hem de sarımsaklı, yoğurtlusuna itiraz ediyorum!
Balıkçı Ä°bo’nun, kayığında balık kızartma seremonisini ilgiyle izledim her zaman. Biz Palmiye kafede kuru kuru çay, kahve içerken o birden kayığından atlar, sağına soluna bakmadan hızlı hızlı bir yerlere gider, yine etrafına bakmadan döner, kayığına atlar ve iÅŸleme baÅŸlardı. Yanında hep birileri olur, hafif hafif sallanarak yerlerdi. O kızartma kokusu hep burnumda. Bu kitap sayesinde pek de önemsemediÄŸim gözlemlerimin deÄŸerli anılarım olduÄŸunu anladım.
Foça ne kadar verimli bir toprak. Aşçı Fok’un da vurguladığı gibi otlar, sebzeler, meyveler, balıklarla (az kaldıysa da) lezzetli bir mutfak, her zaman, elde edilir. Foça üzümleri ile yapılan ÅŸaraplarını da unutmayayım. Genç kuÅŸakların bu 131 tarifi arttırmaları gerekir. Hatta bu yemekleri tanıtmak için ön ayak olmalılar. Yalnız onlar deÄŸil. Turizmcileri, esnafları, belediyesi, yemekle uÄŸraÅŸan uÄŸraÅŸmayan herkes. Ä°talya’ya, Yunanistan’a, Ä°spanya’ya, Fransa’ya, Fas’a, Almanya’ya, Avusturya’ya, bölgelerinin yemek, ÅŸarap, ne özellikleri varsa, tanıtım günlerinde insanlar akın eder. Turlar düzenlenir. Saatlerce sırada bekler, yemekleri tadarlar. Foça’da neden olmasın?
BaÅŸta da deÄŸinmiÅŸtim bu kitabın baÅŸka bir gücü var. Ä°nsanı diriltiyor, neÅŸelendiriyor. Haydi kolları sıvayalım düşüncesine kapılıyor insan. Yazar bize, mutfak kapısını aralamamıza yavaÅŸ yavaÅŸ içeriye süzülmemize de yardımcı oluyor. Kendisi çok iyi bir gözlemci olmasının yanında, hiç durmadan, bıkmadan, usanmadan yemekler deneyen ve herkesle paylaÅŸan bir AŞÇI. (Benim yıldızlarım kabul edilir mi?) Daha geçen gün Mor Salkım ÇiçeÄŸi reçelini yarattı. Kimin aklına gelir? Ben ÅŸanslılardanım. Birçok reçelini tatma ÅŸansım oldu. O küçücük, ÅŸirin ÅŸiÅŸeciklerdeki…
Kitap aynı zamanda bir Foça rehberi. Foça’da ne var ne yok usul usul anlatıyor. Tıpkı Nurdan gibi.
Konu konuyu açıyor ama uzatmak istemiyorum. Tüm Foçalılar da sana teÅŸekkür borçlular. Lezzetli bir örnek oldun. Belki baÅŸkaları da Foça’nın farklı yönlerini gün ışığına ulaÅŸtırırlar. Bekliyoruz.
Zuhal ÖZÜGÜL
"Zuhal ÖZÜGÜL" bütün yazıları için tıklayın...
Kitabı bitirdim, yavaşça kapattım. Düşüncelere daldım. Bir yemek kitabı insanı düşündürür mü? Bu öyle sıradan bir yemek kitabı değil ki. Bir kentin ve yaşayanlarının anılarını ortaya çıkaran bir kitap.
Hatta kente bir kimlik de veren. Foça’ya büyük bir hizmet bu. Aşçı Fok’a kocaman teÅŸekkür borçluyuz. Daha dokuz yıldır yaÅŸadığı bu yerde, Foça’da doÄŸmuÅŸ büyümüş kiÅŸileri harekete geçirmiÅŸ, “haydi bu kente borcumuzu birlikte ödeyelim” demiÅŸ. Tek tek dolaÅŸmış. Ağızlarından Foça’ya özgü yemek tarifleri dinlemiÅŸ, fotoÄŸraflarını çekmiÅŸ, tam 131 tarif toplamış. Hani o yemek kitapları vardır. Gramlar, litreler, su bardağı, çay kaşığı, bir dolu tencere ile yemek tarifleri alt alta sıralanır. Bütün neÅŸem kaçar. Bu kitapta ise her tarif Aşçı Fok’ça. “Sıkılma, uÄŸraÅŸmayacaksın, bak ne kolay. Haydi, baÅŸla” diyor.
Ben de yıllardır Foça’da yaÅŸadığım halde bu yemekleri hiç tanımadım. Nereden tanıyacaktım ki. Foçalılar evlerinde piÅŸiriyorlar bu yemekleri. Düşüncelerimden biri de, neden bu yemekleri halka tanıtmak için bir ÅŸeyler yapılmıyor oldu. Neler yapılabilir? ÖrneÄŸin yılda bir gün Foça yemekleri (131 tarif) baÅŸlığı altında meydanda bir etkinlik yapılır. Stantlar kurulur, hanımlar ve beyler piÅŸirirler, halk, konuklar, turistler tabağını alır sıraya girer yemeklerden tadar. Önceki festivallerde bir yemek yarışması yapılırdı. Vallahi yarışmacıdan çok jüri üyesi vardı. Sıkış tıkış oturup yemekleri bekliyorlardı. Yarışmacılar kazanıyor ve herkes dağılıyordu. Acaba halkın bundan haberi oluyor muydu?
Kitabı okurken, sanki sevgili Nurdan’ın huzurlu, sakin sesini duyuyor, heyecanını ve gülen gözlerini görüyordum. Yemek tariflerini anlatan hanımların da bazılarını tanıdım. Kutsal Salı benim de kutsalım. Pazarda birçok otu tanıdım. Denedim. Evde ot sevmeyen bir kiÅŸi varsa, uÄŸraÅŸmazsınız. Ben de öyle yaptım. BildiÄŸim sebzelerle devam ettim. Ancak Çarşı lokantasında Mesut Beyin “bu gün ÅŸevketi bostan var” davetine hemen atlayıp o lezzeti her seferinde tattım. Cibes otunu çok sevdim. Özellikle bol sarmısaklısını. Pazarda keÅŸfettiÄŸim kabak çiçeÄŸi dolmasını her Salı almak için “iki elim kanda olsa” erkenden hazır bulundum BaÄŸarasılı hanımın önünde. Daha sonra bahçesinde yetiÅŸtiren arkadaşım Ä°nci’den, torba torba aldım. SaÄŸ olsun.
Beni dehşete düşüren ise yoğurtlu barbunya balığı kızartması oldu. Aman tanrım, yazık değil mi? Çıtır çıtır kızarmış yemek varken hem de sarımsaklı, yoğurtlusuna itiraz ediyorum!
Balıkçı Ä°bo’nun, kayığında balık kızartma seremonisini ilgiyle izledim her zaman. Biz Palmiye kafede kuru kuru çay, kahve içerken o birden kayığından atlar, sağına soluna bakmadan hızlı hızlı bir yerlere gider, yine etrafına bakmadan döner, kayığına atlar ve iÅŸleme baÅŸlardı. Yanında hep birileri olur, hafif hafif sallanarak yerlerdi. O kızartma kokusu hep burnumda. Bu kitap sayesinde pek de önemsemediÄŸim gözlemlerimin deÄŸerli anılarım olduÄŸunu anladım.
Foça ne kadar verimli bir toprak. Aşçı Fok’un da vurguladığı gibi otlar, sebzeler, meyveler, balıklarla (az kaldıysa da) lezzetli bir mutfak, her zaman, elde edilir. Foça üzümleri ile yapılan ÅŸaraplarını da unutmayayım. Genç kuÅŸakların bu 131 tarifi arttırmaları gerekir. Hatta bu yemekleri tanıtmak için ön ayak olmalılar. Yalnız onlar deÄŸil. Turizmcileri, esnafları, belediyesi, yemekle uÄŸraÅŸan uÄŸraÅŸmayan herkes. Ä°talya’ya, Yunanistan’a, Ä°spanya’ya, Fransa’ya, Fas’a, Almanya’ya, Avusturya’ya, bölgelerinin yemek, ÅŸarap, ne özellikleri varsa, tanıtım günlerinde insanlar akın eder. Turlar düzenlenir. Saatlerce sırada bekler, yemekleri tadarlar. Foça’da neden olmasın?
BaÅŸta da deÄŸinmiÅŸtim bu kitabın baÅŸka bir gücü var. Ä°nsanı diriltiyor, neÅŸelendiriyor. Haydi kolları sıvayalım düşüncesine kapılıyor insan. Yazar bize, mutfak kapısını aralamamıza yavaÅŸ yavaÅŸ içeriye süzülmemize de yardımcı oluyor. Kendisi çok iyi bir gözlemci olmasının yanında, hiç durmadan, bıkmadan, usanmadan yemekler deneyen ve herkesle paylaÅŸan bir AŞÇI. (Benim yıldızlarım kabul edilir mi?) Daha geçen gün Mor Salkım ÇiçeÄŸi reçelini yarattı. Kimin aklına gelir? Ben ÅŸanslılardanım. Birçok reçelini tatma ÅŸansım oldu. O küçücük, ÅŸirin ÅŸiÅŸeciklerdeki…
Kitap aynı zamanda bir Foça rehberi. Foça’da ne var ne yok usul usul anlatıyor. Tıpkı Nurdan gibi.
Konu konuyu açıyor ama uzatmak istemiyorum. Tüm Foçalılar da sana teÅŸekkür borçlular. Lezzetli bir örnek oldun. Belki baÅŸkaları da Foça’nın farklı yönlerini gün ışığına ulaÅŸtırırlar. Bekliyoruz.
Zuhal ÖZÜGÜL
"Zuhal ÖZÜGÜL" bütün yazıları için tıklayın...