Ilk 'yeryüzü' pazarimiz Foça'da...
Ülkemizin ilk 'yeryüzü pazari', 'Slow Food - Zeytindali Birligi'nin çabalariyla Foça'da kuruldu.
Yeryüzü pazarlari, yerel gidalari ve üreticilerini daha iyi tanimak; halki bunlar hakkinda bilgilendirmek ve bu ürünlere yönlendirmek amacini güdüyor. Bu pazarda satilacak tüm mallar Slow Food'un sart kostugu üzere 'iyi, temiz ve adil' olmak zorunda.
Slow Food hareketi, hizli yasam temposuna karsi bir durus gelistirmek, yok olmaya yüz tutmus yerel yeme-içme aliskanliklarini korumak amaciyla basladi. Genel olarak insanlarin yedikleri yemege, gida ürünlerinin nereden geldigine ve yemek tercihlerimizin dünyayi nasil etkiledigine olan ilginin azalmasina da karsi duruyor... Bu amaçla 1989 yilinda, kar amaci gütmeyen ve üyelerinin destegiyle isleyen bu örgüt kurulmus. Slow Food, bir anlamda da yiyip içmekten zevk alan ama yediklerine karsi sorumluluk bilinci de gelistirenleri bir araya getirmis.
YEREL BIRLIK FELSEFESI
Bu hareket, 'convivium'lar, yani 'yerel birlik'ler araciligiyla felsefesini dünyanin dört bir yanina yayarken, ilkelerini gerçeklestirmeyi de öngörüyor. Her bir 'yerel birlik', kendi ilgi alanina ve hedeflerine göre etkinliklerinin çerçevesini belirliyor. Üyeleri bir araya getiren bu etkinliklerse çok çesitli ve keyifli... Birlikte yemek yeme zevkinin paylasilacagi organizasyonlar ya da tadimlardan tutun da organik çiftliklerin ve yerel üreticilerin ziyaretlerine; konferans veya panellerden film festivallerine; çocuklar ve yetiskinler için tat egitimi kurslarindan yerel destekli tarimsal faaliyetlerin ve 'yeryüzü pazarlari'nin tesvikine kadar uzaniyor. Iste bu anlamda, ülkemizin ilk 'yeryüzü pazari' da, 'Slow Food - Zeytindali Birligi'nin çabalariyla Foça'da kuruldu ve tescillendi.
Geçtigimiz günlerde Slow Food hareketinin 2 numarali ismi ve Biyolojik Çesitlilik Vakfi Baskani Piero Sardo ile Slow Food yönetiminden Michele Rumiz, Foça'ya gelerek 'yeryüzü pazari' için Foça'ya destek verdiler. Türkiye'deki Slow Food üyeleriyle birlikte Foça'yi gezdiler, günümüzde Fransa'daki birçok üzümün atasi olarak kabul edilen Foçakarasi baglarini gezdiler.
Slow Food, Foça lideri Gül Girismen, yerel üreticilerle tüketicileri bir araya getirmenin ardindan, Foça'yi ve ülkemizi, uluslararasi alanda tanitim asamasina geldiklerini söylüyor. Girismen, 'Yeryüzü pazarlari bir zincir... Dünyadaki yerel gida meraklilari, bu pazarlari geziyorlar. Pazarimiz giderek daha da büyüyecek ve etkin hale gelecek. Konuklarimiz bunu incelemek ve onay vermek için buradalar. Türkiye'de ilk kez Foça bu unvani alacak. Bu asamaya gelmemizde, simdi de aramizda olan Foça Belediye Baskani Gökhan Demirag'in büyük destegi ve katkilari var' diyor. Geçtigimiz günlerde Gökhan Demirag'in ziyaretine gelen Izmir Büyüksehir Belediye Baskani Aziz Kocaoglu da Slow Food üyesi oldu.
KURULUS AMACI NE?
Yeryüzü pazarlari, yerel gidalari ve üreticilerini daha iyi tanimak; halki bunlar hakkinda bilgilendirmek ve bu ürünlere yönlendirmek amacini güdüyor. Ayni zamanda, yemek yemeyi, saglikli ve dogru tarimsal faaliyetle iliskilendiren insanlar arasinda iletisim aglari kuruyor. Slow Food hareketi, 'tüketici' sözcügüne karsi, 'ortak üretici' kavramini ortaya atiyor. 'Ortak üretici', 'tüketici'ye atfedilen edilgen rolle yetinmemek anlamina geliyor. Çünkü bu kavram, tükettigi gidayi kimin, hangi kosullarda, nasil ürettigiyle ve bu süreçte karsilasilan sorunlarla da yakindan ilgilenen kisiyi kastediyor.
Ülkemizde ilk kez Foça'da kurulan ama önümüzdeki günlerde yenilerinin de açilmasi beklenen 'yeryüzü pazarlari', Slow Food felsefesinin kilavuzlugunda olusturulan çiftçi pazarlari anlamina geliyor. Yerel topluluklar tarafindan isletilen bu pazarlar, ayni zamanda yerel gida üreticilerinin tüketiciye, saglikli ve kaliteli yiyecekleri uygun fiyatlarla ulastirdigi, bu sayede de çevreci ve sürdürülebilir yöntemlerin garanti altina alindigi önemli bulusma noktalari... Üstelik böylece, yerel topluluklarin gida kültürleri koruma altina alinmis, biyolojik çesitlilik de korunmus oluyor.
KIMLER VAR?
Gerçekten önemli bir islevi üstlenen bu pazarlarda üreticiler, yerel yönetimler, yurttaslar, Slow Food yerel birlikleri bir araya geliyor. Pazardaki yürütme kurulu, üreticileri seçmekten, pazarin faaliyetlerini duyurmaktan ve takip edilmesi gereken konulari belirlemekten sorumlu... Yürütme kurulu ayni zamanda, pazarin lojistik idaresini de gerçeklestiriyor; çöp azaltimi, biyolojik olarak parçalanabilen saf malzemelerin temini, geri dönüsüm ve enerji tasarrufu gibi konularda da son derece duyarli davraniyor. Çevre bilinci her seyden önemli...
ÜRETICILER IÇIN SARTLAR
Bu pazarlarda satis yapabilmek için, üreticiler, uygun kosullara sahip olduklarini kanitlamak, göstermek zorunda. Pazarlarin odak noktasini olusturan küçük ölçekli çiftçiler ve zanaatkarlar, burada büyük dagitim zincirleriyle rekabet etmek zorunda kalmadiklari bir ortam buluyorlar.
Küçük ölçekli üretim, daha yüksek kalite ürünler ortaya çikardigi için de dogal olarak tercih sebebi... Saticilar ürünleri için makul fiyatlar biçmeyi ve çalisanlarina adil davranmayi da taahhüt ediyor. Saticilardan talep edilen bir diger önemli nokta da pazarda bizzat bulunmalari ve yalnizca kendi ürettikleri ürünleri satmalari... Saticilardan, müsterileriyle dogrudan temas içinde olmalari; onlarla ürünler ve ürünlerin kalitesi, islenis biçimi ve fiyatlari konusunda da konusmaya açik ve istekli davranmalari bekleniyor. Pazarda satis yapan üreticilerin, sinirlari 'yeryüzü pazari' tarafindan belirlenen bölge dahilinde olmalari da isteniyor.
ÜRÜNLER 'IYI, TEMIZ VE ADIL' OLMALI
'Yeryüzü pazarlari'nda satilan ürünler, taze sebze-meyveden reçele; et ve süt ürünlerinden yumurta, bal, ekmege; tatlilardan yaglara çok genis bir yelpazeyi kapliyor. Bütün ürünler, Slow Food'un 'iyi, temiz ve adil' ilkelerine uygun olmak zorunda...
- Iyi: Taze ve mevsiminde; saglikli, lezzetli, duyulari harekete geçiren ve tatmin eden...
- Temiz: Çevresel olarak da sürdürülebilir isleme ve üretim biçimlerine tabi tutulmus, genleriyle oynanmamis yerel ürünler anlaminda...
- Adil: Tüketiciler için ulasilabilir fiyatlar, üreticiler için adil kosullar ve bedeller anlaminda...
Bunlarin yani sira, pazara ev sahipligi yapan Slow Food birligi, gida kültürünü korumak ve biyolojik çesitliligi savunmak için de önayak oluyor.
Dünya çapinda yeni 'yeryüzü pazarlari' kuruldukça, deneyimlerin ve kaynaklarin paylasildigi önemli bir ag olusuyor. Bu agla tecrübeler ve hikayeler aktarilirken, Slow Food ilkeleri de bir bir hayata geçiyor. Böylece Slow Food agi, yerelden küresele dogru yol aliyor.
PAZAR KARDESLERI
Her 'yeryüzü pazari', kurumlar, dernekler, restoran sahipleri, pazari kurmakla ve isletmekle yükümlü üreticilerden olusan bir ag kuruyor... Bu pazarlarin amaçlari arasinda, faaliyet alanlarini genisletmek ve yiyecek-içecek firmalariyla okul kantinlerinin de katilimini saglamak var. Foça'dan önce 'yeryüzü pazari' ilan edilmis kasabalar, 'gastronomik turlar'in gezi alanlari arasinda sayiliyor çoktandir... Milano, Bükres, Bolonya ve Tel Aviv gibi bazi büyük kentlerde de bu pazarlardan kuruluyor.
|
