O zamanlar çıkan gazete başlıkları “Cheney’in kalbi atmıyor” idi, bu onun kalpsiz biri olduğunu söyleyen muhaliflerini destekler nitelikte bir açıklamaydı.
Dick Cheney’i hatırlarsınız. Amerikan Başkanı George W. Bush zamanında 2000 yılında başkan yardımcılığı yapmıştı. Florida`da başkanlık seçimi sonrası oylar tekrar sayılırken rahatsızlanmıştı. Yatağında uyurken şiddetli göğüs ağrıları ile kıvranan Cheney, önce seçim sonuçlarına sıkıldığını düşünse de 4. kalp krizini geçirdiğini çok çabuk anlamıştı. Ve bu son kalp krizi de olmayacaktı. Bu 4. krizinden sonra ABD başkan yardımcısı olmuştu ve bu süreçte aynı zamanda da kalp yetmezliği hastası da olmuştu. Cheney`e kalp yetmezliği ilaçlarının yanında ağır ritim bozukluğunu anında tedavi edebilen primer profilaktik implante edilen otomatik defibrilatör takılmıştı. O sayede 2009 yılında arabasını park ederken geçirdiği ağır ritim bozukluğundan hayatta kalabilmişti.
Onayladığı waterboarding yöntemi (ağır boğulma hissi veren işkence yöntemi) sanki onu bulur ve ona yaşatılır gibi 5. kalp krizi ile kalp yetmezliğinin en ağır şekli terminal dönemine ulaşmıştı. Artık nefes alması dinlenimde de zorlaşmıştı. Bu durumda artık kalp nakli gerekecekti ve uygun kalp bulununcaya kadar hayatta kalabilmesi için sol kalbini destekleyen destek ünitesi (sol karıncık desteği) takılmıştı Cheney’e. O zamanlar çıkan gazete başlıkları “Cheney’in kalbi atmıyor” idi, bu onun kalpsiz biri olduğunu söyleyen muhaliflerini destekler nitelikte bir açıklamaydı. Tam iki yıl sonra herkesin onun artık ölmüş olduğunu düşündüğü bir anda (71 yaşında ) Cheney kalp nakli olup eskisinden çok sağlam bir kalple gazete başlıklarını süslemişti.
Cheney’in hastalık sürecinden kalp yetmezliği hakkında ne öğreniyoruz
1) Kalp yetmezliği optimal tedaviye rağmen ilerleyici bir hastalıktır
2) Çeşitli yöntemler zamanında uygulanırsa başarılı olunabilir
3) Dıştan kalp desteği sağlayan destek üniteleri (sol karıncık destek ünitesi, assist device) ilaca yanıt vermeyen vakalarda köprüleme için (ya da nakil olmasa bile hayatta kalabilme için destiny therapy) uygulanabilir önemli yeni yöntemlerdir
4) Kalp nakli çok az insan için mümkün olabilmekte (hele yaşı 70’ì geçmişse)
Kalp yetmezliği nedir:
Genel anlamda kalbin pompa gücünün vücudun oksijen ve enerji ihtiyacını karşılayamayacak kadar kaybetmesi durumuna denir (pompalama gücünün sağlam ama esnekliğinin bozulduğu diastolik kalp yetmezliği de vardır).Türkiye`de yaklaşık 1.8 Milyon insanın kalp yetmezliği hastası olduğu tahmin edilmekte, nüfusa göre oransal olarak İsviçre için de hesaplanabilir.
Kalp yetmezliği çeşitleri:
1- Sağ kalp yetmezliği (sağ karıncık yetmezliği, yani oksijeni yetersiz kanın akciğere iletilmesi durumu). Tipik olarak hastada ödem görülür ayaklar şişer, karın şişer, karaciğer büyür, hazımsızlık, iştahsızlık görülür, gece sık idrar sökme görülür.
2- Sol kalp yetmezliği (sol karıncık yetmezliği, oksijeni yetersiz kanın genel dolaşıma iletilmesi durumu) hastada nefes darlığı vardır, hızlı nefes alma, özellikle geceleri zor nefes alma, nefes darlığı ile uyanma ve bu nedenle yastık sayısının arttırılması, çarpıntı, baygınlık hissi, terleme, kuru öksürük görülür
3- Global kalp yetmezliği (iki karıncığın yetmezliği).. iki yetmezlikte görülen bulguların ve şikayetlerin karışımı görülür.
6- Akut kalp yetmezlik (dakikalar, birkaç gün gibi kısa bir sürede ani gelişen yetmezlik)
7- Kronik kalp yetmezlik (haftalar, aylar, yıllardır var olan yetmezlik)
Kalp yetmezliği nedenleri:
Koroner arter hastalığı, kalp krizi sonrası, hipertansiyon, kalp kapak yetersizliği, kapak darlığı, kalp kası hastalıkları ve yangıları, doğmalık (konjenital) kalp hastalıkları, alkol hastalığı, kalp ritim bozuklukları, tiroid bezi aşırı fonksiyonu, kansızlık (anemi), akciğer basıncı yüksekliği (nedensiz, ilaca bağlı, hastalığa bağlı), kalp çevresi zarı iltihabı nedeni ile gelişebilir.
Kalp yetmezliği için risk faktörleri
Hipertansiyon, kolesterol yüksekliği, şeker hastalığı, sigara ve alkol içiciliği, kilolu olma
Kalp yetmezliği fazları (New York kalp birliği sınıflaması)
NYHA 1
Günlük işleri yaparken yorgunluk, nefes darlığı, ritim bozukluğu hissetmeme
NYHA 2
Günlük işleri yaparken özellikle merdiven çıkarken, yokuş yukarı çıkarken normalin üzerinde yorgunluk, nefes darlığı hissetme ya da ritim bozukluğu oluşması
NYHA3
Çok hafif işler yaparken dahi yorgunluk. Nefes darlığı hissetme ve ritim bozukluğu oluşması
NYHA 4
Şikayetlerin dinlenimde dahi olması, konuşurken dahi nefes darlığı hissetme ve yorulma
Tanı nasıl konur:
Aile hekimi şikayetler ve muayene neticesi şüphelenip EKG ve akciğer röntgeni, kan testi (BNP, pro BNP) yapar. Kesin teşhis Kardiyolog`da Ekokardiografi (yerine göre Anjiyo) ile konulur.
Kalp yetmezliği tedavisi:
Kronik kalp yetmezliğinin tedavisi pek çok sütun üzerinden yapılmakta. En önemlisi gereken ilaçları gereken dozlarda düzenli alma (örneğin converting enzim inhibitörleri, betablokerler, idar söktürücüler, digoksin, kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar, ritim ilaçları vesaire). Herhangi bir ritim bozukluğunda bunun ilaçla ye da elektroşokla düzeltilmesi ya da girişimsel yöntemlerle tedavi edilmesi (yakma yöntemi). Gereken aşamada kalp pili (resinkronize eden tipi) ve öldürücü ritim bozukluklarından koruyan defibrillatör (cilt altı uygulanan) implante edilmesi. Bunun yanında hastaya uygun hareket tedavisi (kalp yetmezliği programı) yaptırılması.
Komplikasyonları:
Kalp yetmezliği ani dekompanze olabilir (kalp krizi, ağır ritim bozukluğu, kalp kası enfeksiyonu), hasta ağırlaşabilir bu da ani şok ve kan basıncı düşmesine ve dolaşım sisteminin etkilenmesi ile çoklu organ yetmezliğine sebep olabilir.
Kronik ilerleyici kalp yetmezliğinde ani kalp durması sonucu ölüm görülebilir. Bu hastalar kalpte ve akciğerde pıhtı geliştirip buna bağlı akciğer embolisi, kalp krizi ve inme ile de hayatlarını kaybetmektedirler.
Prognozu (ilerlemesi) nasıl etkilenebilir
Gereken tedavinin zamanında uygulanması ile mutlaka etki edilebilir. Genel anlamda çok ölümcül bir hastalıktır. Günümüzdeki tedavi yöntemleri ile mortalite biraz azaltılabilmiştir. Yaşı ileri hastalarda prognoz daha kötüdür. Tedavi ile hastalığın gelişim hızını kesmek mümkündür.
En önemlisi kalp yetmezliği daha oluşmadan önlem almak:
Sigara ve alkolden uzak durma, kısıtlı tuz tüketimi (5 gr/gün altı), fazla kilolar verilmeli (daha iyisi oluşmaması), düzenli spor yapılmalı.
