Foça’da mezunlarının dilinden Köy Enstitüleri Destanı
İzmir Özel Türk Koleji Uşakizade Köşkü Müdürü, araştırmacı, belgesel yapımcısı, yazar Ahmet Gürel’in hazırladığı “Köy Enstitüleri Destanı” belgeselinin gösterimi Foça’da yapıldı.
17 Nisan 2013 Çarşamba gecesi Reha Midilli Kültür Merkezi’nde düzenlenen etkinliğe Foça Belediye meclis üyesi Cenk Bakırlı, Ayla Aksoy, Foça Belediyesi Kültür Sanat Danışmanı yazar Hüseyin Yurttaş, Atatürkçü Düşünce Derneği Yönetim Kurulu üyesi, Ege bölge sorumlusu Sevil Nazan Keskin, Aliağa Şube Başkanı Mükerrem Çakın, Güzelbahçe Şube Başkanı Kadriye Atasoy, Bornova Şube Başkanı Emel Andaç, Foça Şube Başkanı Neşe Uprak , Atatürkçü Düşünce Derneği üyeleri, emekli öğretmenler ve vatandaşlar katıldı.
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından açış konuşmasını yapan Neşe Uprak, Atatürkçü Düşünce Derneği Genel Merkez Bilim ve Danışma Kurulu üyesi de olan Ahmet Gürel’in biyografisi ve çalışmaları hakkında bilgi verdi.
Aydınlanma hareketinin, Atatürk devrimciliğinin halkın tabanından alıp ortaya çıkardığı yeni öncüler olarak nitelediği Köy Enstitüsü mezunlarının durmaksızın çalıştıklarını ve bu anlayışı ölünceye kadar içlerinde taşıdıklarını belirten yazar Hüseyin Yurttaş “İş İçinde Eğitim, İş için Eğitim-Üretim için Eğitim, Üretim İçinde Eğitim” prensibine dayanan sistemin dünyada bir başka benzerinin olmadığını söyledi.
Hüseyin Yurttaş; “Kalkınma köylerden başlayacaktı onlarla. Aydın bir Türkiye’nin ışığı köylerden yanacaktı. Hasan Ali Yücel bakandı. İsmail Hakkı Tonguç köy enstitülerini kurdu. Foça’nın onuru Ferit Oğuz Bayır da ilköğretim Genel Müdürü’ydü. Aralarından yazarlar, şairler, gazeteciler, siyasetçiler çıktı. Sonra Köy Enstitüleri kapatıldı. Dünyada böyle bir köy enstitüleri uygulaması yoktu. Özgün, Türkiye’ye özgü bir eğitim modeliydi..Yerine kurulan öğretmen okulları onun türevi gibi oldu. Bazı şeyleri devam ettirdiler. Sonra onları da etkisizleştirdiler. Öğretmen okulunda okuyan ama öğretmen olamayan mezunlar yarattılar.” dedi.
Konuşmalarının ardından orijinal fotoğraflardan hazırlanmış slaytlar üzerine yaşayan son köy enstitüsü mezunlarından bir bölümünün anlatılarıyla oluşturulmuş görüntülerle hazırlanan belgeselin gösterimine geçildi.
Ahmet Gürel’in Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Onursal Başkanı Ortaklar Köy Enstitüsü mezunu Halil Vural’ın katkılarıyla hazırladığı belgeselde Kızılçullu Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü mezunu Süleyman Koyuncu, Kızılçullu Köy Enstitüsü Mezunları Yusuf Balaban, Etham Delikçi, Ali Çolak, Fahri Başer, Nermin Aydın, Hayriye Nezahat Onbeş, Çifteler Köy Enstitüsü ve Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü mezunu Tahsin Yücel, Akçadağ Köy Enstitüsü Mezunu Kemal Atay, Dicle Köy Enstitüsü Mezunu Şerafettin Atmaca, Savaştepe Köy Enstitüsü- Bolu Kız Öğretmen okulu mezunu Kadriye Yılmaz, Gönen Köy Enstitüsü-Bolu Kız Öğretmen Okulu mezunu Lale Karabulut ile yapılmış röportajlara yer verildi.
Köy çocuklarından oluşan öğrencileriyle yeni bir eğitim ve hayat tarzı geliştiren köy enstitülerinin birbuçuk saate yakın süren belgeselinin gösterimi ayakta alkışlarla sona erdi.
Kürsüye davet edilen Foçalı Köy Enstitüsü mezunu Mehmet Savaş okul hayatı ve dönemle ilgili anılarından bölümler aktardı.
Cem Terane Ören’in montajı ve Kadriye Atasoy’un seslendirmesiyle hazırlanan, ilk gösterimi 17 Nisan 2012 tarihinde Tarihi Havagazı Fabrikası’nda yapılan belgeseli oluşturmak için binlercesi arasından seçtiği 550 fotoğrafa yer verdiğini, röportajlarının Dokuz Eylül Üniversitesinde bir çalışmada değerlendirildiğini belirten Ahmet Gürel Atatürkçü Düşünce Derneği Foça Şubesi ve Foça Belediyesi’nin katkılarıyla Foça’da özel bir gösterim gerçekleştirdiklerini söyledi.
Ahmet Gürel; “2007 yılından beri ulaşabildiğim 30 mezunla, 20 saatin üzerinde bir röportaj gerçekleştirdim. Bunlardan yaptığım 54 dakikalık derlemeyle belgeseli oluşturdum. Röportajı yer alan mezunlardan Nermin Aydın yakın tarihlerde yaşamını yitirdi. Yaptığım çalışma ileriye dönük bir kitap dışında görsel bir bellek oluşturmak amacını gütmektedir” dedi.
Program sonunda Cenk Bakırlı Foça Belediye Başkanı adına Ahmet Gürel’e çiçek takdim etti.
